De start van het Woordenboek van de Tilburgse Taal werd in 2013 mede mogelijk gemaakt door

Het Tilburgs Alfabet (Van aajkes tòt zaandkèùl) werd geschreven door Jace van de Ven.

Klik hier voor de letters die niet tot de officiële spelling behoren:

C

Q

X

Y

De letter Z

is voor het laatst aangepast en aangevuld op 16 september 2023. De redactie is nog niet voltooid.

A

B

D

E

F

G

H

I

J

O

Z

WTT

Van zaag tot zwòrst

zaag, zaagt

verleden tijd enkelvoud van 'zien'

zag

ik

- Cees Robben - En witte wek zaag... (19590822)

- Cees Robben - Akkoe nie gezien hâ.../ Mar 'k zaag oe... (19610602)

- Cees Robben - Zô zaakum te zitte (19590801)

jij, gij, ge

- Dialectenquête 1887 Willems - Ge zaagt me wèl mar ge zit niks teege me

- Cees Robben - Ge zaagt er gin niemand (19590822)

- Cees Robben - Hier zaagde naa mannen van taggetig jaor (19571221)
- Cees Robben - Aanders zaagde nie.. (19721020)

- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 75 06 19 - Ge wiest nie wégge zaagt.

- Theo de Wijs, schriftelijke mededeling aan Cees Robben - Dochte gij de’k dè nie zaag, 'k zè nie van gisteren (20-03-1968)

- Grôot diktee van de Tilburgse taol 1994 - ge zaagt er niks mir van

hij, zij

- Cees Robben - Hij zaag de gedoentes, vervallen, keduuk (19551119)

- Cees Robben - Hij zaat op z’n hukkes, en zaag hoe ’t laand/ mee huiskes bebouwd wier... (19551119)
- Cees Robben - Hij zaag d’n baos en vroeg hêêl zêêg (19600701)
- Cees Robben - Hij zaag unne boer... verjaogd en op zuuk/ Naor laand ieveraans... (19551119)
- Cees Robben - Ziedet-naa... Hij zaaget-nie... (19560505)

- Tony Ansems - En ze zaag me goed te staon, maar ze zaag me nog nie hangen... (De dochter van Dorus de Boer; van de cd Tilburgse Liekes American Style; 2008)

zaagder

samentrekking van de verledentijdsvorm van 'zien' + je + er

zag je er

- Zegsman Hans Hessels; Uit het geheugen van Hans Hessels, 2022 - De een: Hèk iets van oew aon? De ander: Nèè, dan zaagder wèl beeter èùt! – Baas boven baas

zaaje

werkwoord, zwak

zaaien

- WBD (Hasselt:) 'zaaje' - kunstmest strooien, ook 'strooje' genoemd

- Kernkamp - Bezorging Dialectenquête 1879 - zoaien en moaie

- Dialectenquête 1887 Willems - 'khè hier graas gezaojd'

- Dialectenquête 1887 Willems - zaaje - zaajde - gezaajd

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - tis goed óm wòrtelzaod te zaaje (Pierre van Beek - Tilburgse Taalplastiek 1965) - gezegd bij plotselinge stilte in een gezelschap

- WBD I:1394 'zaaje'; I:1426 bieten zaaien: 'zaaje', 'légge'

- A.A. Weijnen; Onderzoek dialectgrenzen in Noord-Brabant (1937) - Geen umlaut, volgens krt. 48 en blz. 91/92.

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   zaaje ww - zaaien

zaajers

zelfstandig naamwoord, meervoud, zowel met als zonder de s

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - hom van de vis = zaajers

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - zaajer - haring met kuit

- Cees Robben - aacht vorse bukkeme, liefst meej mölluk/ En gin zaaiers... (19680405)

- WBD III. 4.2:78 zaajers - kuit, ook genoemd: 'kuit' of 'zaad'

- WNT - ZAAIER - 6) vrouwelijke visch, inz. haring

zaajstuk

zelfstandig naamwoord

zijstuk

- WBD II:950 - zaajstuk, zijstuk (v. h. handweefgetouw)

- Cees Robben - Prent van de week - 28-11-1959

zaand

zelfstandig naamwoord

zand

- Kubke Kladder (pseudoniem van Pierre van Beek), Nieuwe Tilburgsche Courant; Uit ‘t klokhuis van Brabant 6, 21-11-1929 - Behalve de Twem was er toentertijd in Gool op den weg nor Poppel 'n klein twemmeke, dè wil zeggen 'n fietsbaontje van zaand.

- W.v.M. (signatuur van Willem van Mook, in ‘Uit het land der Brabantsche week’, Nieuwe Tilburgsche Courant 31-07-1930 - Zaand wil haost niemand meer. De meensen worren vort zoo grotsch dè z'oe nog nie meer zien staon mee oe zaand. Er Is geen huisken zoo klein of daor lee vort van dè lienekenolie (linoleum) in.

- Leo Heerkens, uit De kinkenduut (Piet Heerkens), ‘Klaoske Vaok’, 1940) - Klaoske Vaok is zaand aon 't strooie,/ grib, grab, grauw,/ 't wil oe in oe eugskes gooie,/ grib, grab, grauw.

- Cees Robben - We hebben ’n haoven mee waoter d’r in.../ Mee zaand... en veul aauw ijzer... (19540515)
- Cees Robben - Of zô mar in ’t zaand... in ’n gaotje... (19570525)
- Cees Robben - Toet wit zaand toe... (19610519)

- WBD III.4.4:138 'zandhoop'= heuvel

- WBD III.4.4:139 'zandhoop'= duin; ook 'zandbult'

- WBD III.4.4:151 'klapzand' = stuifzand, ook 'vliegzand' of stof'

- WBD III.4.4:153 'scherp zand' = drijfzand

- WBD III.4.4:187 'zandplaat' = zandbank;

- WBD III.4.4:188 'zand' = slib

- WBD III.3.1:402 'zandpad' = pad

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   zand zelfstandig naamwoord  - zand

Uitdrukkingen
- Cees Robben - Ge zult gin zaand mir afgaon... (19591107) [overdadig gegeten hebben]

- WNT XXVII:818 'daar zal je geen zand van afgaan'

- Zegsman Hans Hessels; Uit het geheugen van Hans Hessels, 2022 - Zaand schuurt de maog – Het geeft niks als je wat zand binnenkrijgt, het is goed (zogenaamd) voor de maag

Straatroep van een zandboer:

- W.v.M. (signatuur van Willem van Mook, in ‘Uit het land der Brabantsche week’, Nieuwe Tilburgsche Courant 31-07-1930 - Za..., zaa, scho... schoon wit zaaaand… / dubbeltje de maaaaaand!

►zaandboer

Zaand, ’t
toponiem
Het Zand; Tilburgse wijk
- Cees Robben - Café-Hotel Restauraant Boerke Mutsaers in ’t Zaand. (19540227)
- Cees Robben - Hij gaat op zoek maar ’t is wel vreemd/ Hij vindt geen Oel of Loven/ Geen Körvels-huukske of ’t Zaand/ Geen Padde-waaikes en geen Vraand/ Geen höfkes en geen hoven. (19651224) De prent gaat over de verstedeling van Tilburg waardoor oude wijken en natuur verdwijnen.

zaandboer

zelfstandig naamwoord

handelaar in wit zand; schoon wit zand werd bijvoorbeeld gebruikt om op de vloeren van cafés te strooien maar ook in het woonvertrek van de armeren.

- W.v.M. (signatuur van Willem van Mook, in ‘Uit het land der Brabantsche week’, Nieuwe Tilburgsche Courant 31-07-1930 - Wij hebben hier Van Oeffeltje nog, mar in Tilburg wont geenen eenen zaandboer. [...] Jè nou, ik bedoel 'n witten zaandboer...

Tekening van Staf Rijckers in Nieuwe Tilburgsche Courant 31-07-1930

Tekening van Staf Rijckers in Nieuwe Tilburgsche Courant 31-07-1930

zaanderig
bijvoeglijk naamwoord
zanderig
- Cees Robben - Aon de raand van de stad/ Leej unne zaanderige pad (19580222)
 

zaandjan

zelfstandig naamwoord

- WBD I:1448: 'zaantjanne' - zandjannen, bep. soort aardappels

zaandkèùl

zelfstandig naamwoord

zandkuil, namelijk het graf

- Jace Van de Ven, Tilburgs ABC - Z is ne zaandkèùl, daor èndigde in...

zaandlicht

zelfstandig naamwoord

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - zandwinplaats

- WTT 2016 - Dus wsch. de plaats waar zand 'gelicht' wordt. Vergelijk: - WNT - ZAND - Zandlichter, bep. type zandschip.
 

Accipiter nisus

zaandvoogel

zelfstandig naamwoord

sperwer (Accipiter nisus)

- Dialectenquête 1887 Willems - As de kiepe ne zaandvoogel zien, dan wòrre ze bang.

zaank

zelfstandig naamwoord

zang

- Pierre van Beek - èrgeraans et zaank óp hèbbe - (vermoedelijk:) ergens naar verlangen en loeren op de gelegenheid het te krijgen.

- C. Verhoeven, Herinneringen aan mijn moedertaal (1978) - zank, o. in de uitdr. ' 't zank hebben' - neiging hebben om ruzie te maken, slecht gehumeurd zijn. Vgl. Duits 'Zank'

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zelfstandig naamwoord  m., 'zank' - zang; zegsw. 'erges de zank op hebbe' resp. 'krege - in fig. zin: de smaak van iets te pakken hebben/krijgen (en daardoor) zich iets tot een gewoonte maken of gemaakt hebben.

- WNT - ZANG, zank

zaante

werkwoord, zwak

- Informant Toine Raaijmakers - de vloer met zand bestrooien (in een boerenwoning)

- WBD de vloer met zand bestrooien (ter versiering zandfiguren strooien op de geschuurde of geschrobde vloer van woonkamer of salon)

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zw. ww. tr. 'zanten' - zanden, met wit zand bestrooien

zaat, zaate

werkwoord, verleden tijd enkelvoud van 'zitte'

zat, zaten

- Cees Robben - Al zaate in munne broekzak te kaorte... (19830909)

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - dòr zaate zat zatte - daar zaten behoorlijk wat dronkaards

zabbere, zabbele

werkwoord, zwak

sabbelen

- Piet Heerkens, uit: De Kinkenduut, ‘Kwaoie tong’, 1941 - de tong die aaltij babbelt,/ en overal aan zabbelt,/ en iederendeen beknabbelt

- Cees Robben - Ze duimen nog... ze zabbele... (19580531)

- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 74 05 09 - 'n Zuurbol of 'ne kermissteel / D'r wordt mee zörg gekocht. / Zabberend gaon ze dan naor huis
- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 74 09 05 - Toen ie zabberend op z'n pèp / 's Aoves de kraant inkeek.

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - sabbelen

- Stadsnieuws -   Ons oopoe heej gin taande mir, ze moet op de kuukskes zabbere (100108)

- WBD III. 2. 3:10 'zabberen' = knabbelen

- WBD III. 2. 3:10 'sabbelen' = idem

- WNT - ZABBEREN, sabberen - 1) kwijlen

zachjes

bijwoord 

zachtjes, stilletjes

- WBD III. 4. 4:251 'zachtjes', 'zacht' = gedempt (van geluid)

- A.P. de Bont, Dialekt van Kempenland, 1958 e.v. - bijw. - zachtjes; komp. 'zachjezer'

zaddoek

zelfstandig naamwoord

zakdoek

- Naarus (pseudoniem van Bernard de Pont), Groot Tilburg 1941- Hij [de pastoor] kwaamp zelvers op z’n prikstuultje, en zoo treffend schoon en zó eenvoudig, sprook ie mee z’n parochiaone, dèk er verschaaie keer minne zaddoek van heb motte gebruiken...

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - hij heej zene spòrspòt in zene zaddoek zitte - zijn spaarcentjes

- A.A. Weijnen; Onderzoek dialectgrenzen in Noord-Brabant (1937) - zaddoek/zakdoek (krt. 110)

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zelfstandig naamwoord  mannelijk 'zaddoek' - zakdoek

- WNT - ZAKDOEK - in enkele bronnen, waarin men de spreektaal tracht te benaderen, wordt de geassimileerde vorm zaddoek aangetroffen

zak

zelfstandig naamwoord

zak

Uitdrukkingen

- Miep Mandos-v.d.Pol; Aantekeningen Brabantse spreekwoorden - Et kan beeter van den zak as van den baand.

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - et zit nòg in wije zakke (Kn'50) - het is nog toekomstmuziek

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - twee zakken óp de schòrt hèbbe (Pierre van Beek -Tilburgse Taalplastiek  ' 70) - zichzelf goed doen, inhalig zijn

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - der wòrre wèl meer zakke toegebonde die nie vol zèn - je hoeft niet zoveel te eten als je maar kunt

- Hessels 2020 - Wanneer je ergens teleurgesteld afdruipt: - kòp int zak! (Zegsman dhr. Hessels (1931-2006).

►Volledige bron: KLIK HIER

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - daor zulde ginne zak zout opeete - daar zul je niet lang blijven

Andere betekenissen

- WBD III. 1. 1:225 'zak' = balzak

- WBD III. 4. 4:145 'zak' = dal

- WBD III. 4. 4:295 'zak' = honderd pond (ook 'wicht')

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zak, zelfstandig naamwoord  mannelijk - zak: in z'ne zak schiejte - betalen

► zèkske

zakke

werkwoord, zwak

1. figuurlijk gebruikt: iemand zakken, d.w.z. in een zak doen, uit de weg ruimen

- Pierre  van Beek - Iemand kunne zakken èn verkôope - hem verre overtreffen in iets...

- Theo de Wijs, schriftelijke mededeling aan Cees Robben - Ik kan oe zakke en verkôôpe… (23-10-1963)

- Hessels 2020 - Als je je superieur voelt t.o.v. een ander: - ik kan em zakken èn verkôope! (Zegsman dhr. Hessels (1931-2006).

►Volledige bron: KLIK HIER

2. dalen, krimpen

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - zakken as brèùn bier (Pierre van Beek - Tilburgse Taalplastiek 1966) - snel minder worden

- WBD III. 4. 4:274 - 'zakken' = krimpen

zakneusdoek

zelfstandig naamwoord

zakdoek

- N. Daamen, Handschrift Tilburgs dialect 1916 - "zakneusdoek - zakdoek"

- WNT - ZAKNEUSDOEK - 1) zakdoek (afgezien van ... slechts in Vl.-Belgische en N.-Brab. bronnen aangetroffen. 2) Halsdoek (verouderd)

zaksel

zelfstandig naamwoord

- WBD III. 2. 3:267 'zaksel' = droesem

zambak

zelfstandig naamwoord

zandbak

uit 'zaand' (met klinkerverkorting) + d-syncope + assimil. n+b

zangert

zelfstandig naamwoord

zanger

- Daor waar 'n optreje van John Ray, de beroemde karakokozangert.  (Uit: F. van der Meer, Ferry van de Zaande, verhalen van een echte Tilburger, 2010.)

zangfraater

zelfstandig naamwoord

frater die zangles geeft aan leerlingen

- Interview Jolen - 1978 - “Fraater Klazianus, dè was ene goeje, en hille goeje, mar die was nie goed…die was te goed! En dan hadde fraater Kobius, fraater Jacobius, dè was er êene van en mindere klas! En dan hadde fraater Wilhelmo, dè was ene zangfraater!”. (transcriptie Hans Hessels, 2013)

► KLIK HIER om naar de pagina met de audiobestanden van dit interview te gaan

zanpad

zelfstandig naamwoord

zandpad

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - uit cluster ntp wordt de t verzwegen, met klinkerverkorting uit zaand

zaod, zaojke, zòdje

zelfstandig naamwoord en verkleinvormen

zaad

- Theo de Wijs, schriftelijke mededeling aan Cees Robben - (Moeder tegen haar kind bij de weeklijkse bad-beurt) Gij mot nie onder ’t vogelkooike gaon staon want as er ’n zaoike in oew oor valt, begient ’t te schiete (27-12-1968)

- Cees Robben - [Vader tegen ongehuwde zoon:] Ge hèt nogal geaffeseerd om oew höfke in ’t zaod te krèège... (19810710)

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - zit den hòf al in et zaod? ('87) - is de vrouw al in verwachting? (informatie door de pastoor)

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - óp zaod staon (Alg. Brabants) - gelijk staan met de inzet bij spelen

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - zaod int bèkske hèbbe (JM'50) - geld bezitten

- WBD 'zoot' (I:1427) ; suikerbietzaad: 'zaot' (Hasselt) ; 'peezaot' (I:1429) ; knolraapzaad (I:1429) ; 'raopzaot'; stoppelknolzaad (I:1431) : 'gruunzaot'

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - ze heej der bèddeke wir int zaod - ze is weer zwanger

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - et zaod nèffe de voor gôoje - vreemdgaan

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - hij was nòg nie òn zen zaod

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   zaod zelfstandig naamwoord  - zaad

- WBD III. 4. 2:77 'zaad' - kuit, ook genoemd:'zaaiers'

- WBD III. 1. 1:226 'zaad' = sperma

- WBD III. 2. 3:73 'zaad' = haringkuit

- WBD III. 2. 3:73 'zaad' = haringkuit

zaodballe

zelfstandig naamwoord meervoud

zaadballen, testikels van slachtvee

- Audio-opname 1978 - “… èn dan wiere zogezeej die, die, jè, die zaodballe dan…ballekes…hè…dè waare dan zon, zon  dinge, die moese ammel bewaord blèève!” (- Interview met dhr. Bertens; transcriptie Hans Hessels 2013)

►KLIK HIER om het bestand te beluisteren  

zaodèg

zelfstandig naamwoord

zaad-eg

- WBD zaodèg, (Hasselt.:) zaojeeg – zaadeg (vroeger gebruikt om het (meestal met de hand) gezaaide graan in de aarde te werken;

zaodgoed

zelfstandig naamwoord

zaad

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zelfstandig naamwoord  mannelijk 'zaadgoed' - zaad dat voor de voortplanting dient.

zaodstrèng

zelfstandig naamwoord

- WBD teellid v. e. hengst, ook genoemd (Hasselt) 'koowker'

zaog, zògske

zelfstandig naamwoord en verkleinde vorm

zaag

- Piet Heerkens, uit: Brabant, ‘De zaog van Sint Joozep’, 1941 - De timmerlui ha'n zoo-mar kwaoi gereedschap in die daoge:/ wè haomers, beitels, jao, mar eigenlijk nog geen zaoge!

- WBD (II:2370) 'spanzaoch' - spanzaag

- WBD (II:2705) 'hantsaoch' - handzaag

Schilderij van Herbert Lathangue

zaoge

werkwoord, zwak, geen vocaalkrimping

zagen

- Dialectenquête 1887 Willems - zaoge - zaogde - gezaogd/gezaoge

- Lodewijk van den Bredevoort (pseudoniem van Jo van Tilborg), Kosset den brèùne eigeluk wel trekken? Dl. 1, 2006 - Figuurzaogen waar veur ons un flötje van enne cent en zaogskes inzetten gin probleem. Héle kerststallen hebben we ötgezaoge…

Gravure - Kraanzagers aan het werk. De knecht stond onder de te zagen balk omdat daar het zaagmeel neerdwarrelde.

zaogemèèl

zelfstandig naamwoord

zaagmeel, zaagsel

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - zaogemèèl

- WBD II:2394 ' zaochméél' - zaagmeel, zaagsel

- WBD II:2395 ''zaogeméél' - zaagsel, zaagmeel

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZAGEMÈÈL zelfstandig naamwoord  o. - hetzelfde als zaagmeel

- J. H. Hoeufft, Proeve van Bredaasch Taal-eigen(1836) - ZAAGMEEL heb ik meer dan eens voor 'zaagsel' horen gebruiken.

zaogsel

zelfstandig naamwoord

zaagsel

- WBD - 'zaochsel' - zaagsel (II:2394)

zaogsele

werkwoord, zwak

zaagselen

- WBD - zaogsele - zaagselen, zaagsel met een zeker vochtgehalte over het vel / leer strooien, dat te droog of te hard is na het looien (II 652)

Afbeelding uit: Kroniek van de Kempen

zaojbak

zelfstandig naamwoord

zaaibak

- WBD I:1432 - 'zaojbak'

zaojkörf

zelfstandig naamwoord

zaaikorf

- WBD I:1434 - 'zaojkörf'

zaojsel

zelfstandig naamwoord

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - zaaisel

zaok, zòkske

zelfstandig naamwoord en verkleinde vorm

zaak, zaakje

- Kernkamp,- Bezorging Dialectenquête 1879 - haard wêrreke is z'n zoak nie - hard werken is zijn zaak niet

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - op slòt van zaoke - per slot van rekening

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - op stuk van zaoke - per slot van rekening

zaol, zòltje

zelfstandig naamwoord en verkleinwoord

zaal, zaaltje

zadel, zadeltje

Teegen et zòltje stònd en fiets meej en nuuw zòltje.

zadel

- WBD zaol - karzadel (zadel v. e. voor de kar gespannen paard)

- Cees Robben - Hij zit mistal al op ’t pèèrd vurdet ’t zaol d’r op leej... (19810724) [iemand die voor zijn beurt spreekt]

- Cees Robben - Moet ik op dè zaoltje..? (19731116)

- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 57 06 07 - Ik gaaf sekuur de richting aon / Dè dee'k op ieder huukske / En schoof op 't zaol mar hers en geens / Ochèrm wè leej m’n bruukske.
- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 61 03 31 - Zaol-pènt…
zaal

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - der waare zoale vol zaole - er waren zalen vol zadels

- Hessels 2020 - Bij het opmerken van een man met een forse, dikke vrouw: - die spult gèèren in en grôote zaol! (Zegsman dhr. Hessels (1931-2006).

►Volledige bron: KLIK HIER

Aanvullende bronnen

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zelfstandig naamwoord vrouwelijk en o. 'zaal' - zadel

- Leo Goemans - Leuvens taaleigen (1936) - ZAAL - zelfstandig naamwoord  m., verkleinwoord zölke, samenst. dans-, feest-, zaalmaker

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZAAL zelfstandig naamwoord  m + v, niet o. - zadel, Frans selle

- WNT - ZADEL, zaal

zaoleg

bijvoeglijk naamwoord, bijwoord 

zalig

- Cees Robben - de kòffie spuulde de zaolege nòsmaok wèg; zaoleg nuujaor; [knipsel van onbekende datum]

- Cees Robben - ist nie vur oew zaoleghèh, dan ist vur oew straf; [knipsel van onbekende datum]

- Cees Robben - enen zaolege kòrsemes; [knipsel van onbekende datum]

- WBD (III. 3. 3:339) zaolege = heilige

zaoleghèd

zelfstandig naamwoord

zaligheid

- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - De euwege zaoleghèd

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZALIGHEID zelfstandig naamwoord  v. - D'acht Zaligheden, naam eener buurt van acht werkmanswoningen te Sint-Lenaards. Ook in 't N-O der Kempen bekend als benaming voor acht dorpen in de Noordbrab. Meierij: Bladel, Duizel, Eersel, Hulsel, Knegsel, Netersel, Reusel en Steensel.

zaolrug

zelfstandig naamwoord

- WBD paard met doorgezakte rug (zadelrug), (Hasselt) : 'zòlrug'

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. -
zelfstandig naamwoord  mannelijk 'zaalrug' - een in het midden doorgebogen rug zoals men die bij paarden en doorgezakte daken van boerenhuizen aantreft.

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZAALRUG zelfstandig naamwoord  mannelijk - ingezakte rug v. e. peerd

zaon

zelfstandig naamwoord

het dik van de melk

- WBD room (het vette deel van de ongekookte melk, dat boven komt drijven als men de melk rustig laat staan)

- WBD III. 2. 3:133 'zaan' = melkvel: ook 'vlies'

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zo'n, zelfstandig naamwoord  mannelijk 'zoo'n' - zaan, room van melk

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZAAN zelfstandig naamwoord  m., niet v. - room van melk

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   zaon zelfstandig naamwoord  - zaan, room v. d. melk

- A. Weijnen, Etymologisch dialectwoordenboek (1995) - zaan - room

- WNT - ZAAN, zane - 1) melkroom

zaoneke

werkwoord, zwak

- WBD III. 3. 1:258 'zaniken' = zeuren

- WBD III. 3. 1:293 'zaniken' = zaniken

- WBD III. 1. 4:53 'zaniken' = aarzelen

- WBD III. 1. 4:253 'zaniken' = drenzen

- WBD III. 1. 4:256 'zaniken' = kreunen

zaoterdag

zelfstandig naamwoord

zaterdag

- Kernkamp - Bezorging Dialectenquête 1879 - Zoaterdaag - zaterdag

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - zaoterdaggenaacht - zaterdagnacht

- Lodewijk van den Bredevoort (pseudoniem van Jo van Tilborg), Kosset den brèùne eigeluk wel trekken? Dl. 2, 2007 - Op ene zaoterdaggemiddag hak ze toch bij dere slip.

zat

bijwoord, bijvoeglijk naamwoord 

genoeg, dronken

etymologie

- WTT 2023 - Als zelfstandig naamwoord is 'het zat' reeds lang verouderd. Voor het Tilburgs van dit zelfstandig gebruik zijn tot nu toe geen bewijsplaatsen gevonden. Niettemin wordt dit gebruik hier vemeld omdat het licht werpt op de twee belangrijkste gebruiksvormen van 'zat', namelijk 'dronken' en 'genoeg'. Beide betekenissen zijn voortzettingen van het zelfstandig naamwoord. Het WNT geeft in lemma Zat II de volgende verklaringen van het zelfstandig naamwoord: 'Punt waarop, toestand waarbij men genoeg gedronken en gegeten heeft; verzadiging, soms m. betr. t. sterken drank: punt waarop men dronken is.' En 'Hetgeen iem. bevrediging geeft (soms ook abstract: het bevredigen), inz. hetgeen iem. genoegen verschaft omdat er wordt toegegeven aan zijn verlangen, begeerte. In lemma Zat I, het bijvoeglijk naamwoord en bijwoord, luidt het: 'Genoeg hebbend van drank en spijzen, doordat men er voldoende of te veel van genuttigd heeft' en 'door voortdurend ondervonden last, moeite genoeg en meer dan genoeg van iets of iem. hebbend, ter uitdrukking dat men ergens zijn bekomst van heeft, dat men het moe, beu is.'
- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - Agge mar zat zöpt, wòrde wèl zat.

bijvoeglijk naamwoord: altijd 'dronken'

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - en nuchter kalf èn ene zatte meens stôote derèège nie gemak

bijwoord, dronken

- Pierre van Beek - Wie des avonds "zô zat as 'n kanon" is, loopt veel gevaar des morgens "zô ziek as 'n krab" te zijn, beweert men in Tilburg al is het ons niet duidelijk waarom hier nu juist die "krab" en dat "kanon" bij te pas moeten komen. (Tilburgse taalplastiek 2 Nieuwe Tilburgse Courant - zaterdag 11 februari 1950)

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - zat zèèn òf onderweege - altijd onder invloed

bijwoord, er genoeg van hebben

- Theo de Wijs, schriftelijke mededeling aan Cees Robben - ’t Is genog, 'k hègget zat (feb. 1962)

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - zatopgenog - uitdr. : meer dan genoeg

- WBD III. 1. 4:403 'het zat worden' = iets vervelend vinden

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 - zat, bw, bijvoeglijk naamwoord  - genoeg, dronken

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zat, bijvoeglijk naamwoord  en bijw. - zat: 1) dronken; 2) genoeg, voldoende

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZAT - dronken

zatlap

zelfstandig naamwoord

dronkaard

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - goej vòlk, goej zatlappe (Pierre van Beek - Tilburgse Taalplastiek 1968) - verontschuldigend voor mensen die veel drinken maar voor niemand onaangenaam zijn

- WBD III. 2.3:260 'zatlap' = dronkaard

- WNT - ZATLAP - 1) hij die dronken is; dronken man of vrouw

zatsel

zelfstandig naamwoord

- Pierre van Beek - voor dronkenschap toereikende hoeveelheid sterke drank (Tilburgse Taalplastiek 176)

- WBD III. 2. 3:4 - 'zatsel' = drank

- WNT - ZATSEL - (Vl. -België en Brab.) wat dronkenschap tot gevolg heeft; het zich bedrinken, zuippartij, zatladderij; hoeveelheid drank waaraan men zich bezat.

- Hessels 2020 - Op een feestje bij mensen die niet zo royaal zijn met de drank: - daor zulde gin zatsel haole! (Zegsman dhr. Hessels (1931-2006).

►Volledige bron: klik hier

- C. Verhoeven, Herinneringen aan mijn moedertaal (1978) - ZATSEL o. - quantum drank waarvan iemand zat kan worden.

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zatsel, zelfstandig naamwoord  o. 'zatsel' - hoeveelheid bier waaraan iemand zijn genoegen kan drinken.

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZATSEL zelfstandig naamwoord  o. - de hoeveelheid die men drinkt om eens dronken te zijn.

zattekul

zelfstandig naamwoord

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - dronkemanspraat

- Stadsnieuws -   Pròt tòch nie zonne zattekul; strak hèdder wir spèèt van. (160806)

- WNT - ZATTEKUIL, ZATTEKUL (Vl. -België) hetzelfde als zatlap

zattepraot

zelfstandig naamwoord

dronkemanspraat

- Cees Robben - ’t Is enkelt mar wè zattepraot... (19610106)

- Opmerking van systeemkaart Wil Sterenborg - Woordverkorting? (zattemanspraat)

'ze, 'zen'

verkorte vorm van 'onze', uitsluitend bij mannelijke woorden

in deze vorm alleen opgetekend bij Lechim

de invoeging van de n vindt plaats ter verbinding met de volgende klinker

- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 81 01 22 - Wè zò 'ze Sjarel toch verdiene?
- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 61 10 13 – ’ze Kolenboer maauwt hil d’n dag...
- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 78 10 05 - 'zen Opa kos veul kèrbols maoke.
- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 76 12 30 - Zò zaat ’zen aauwen òòme Peer / Te lörke aon z'n pèp / En zee: "'t Is teegesworrig toch / Niemir as vruugertèd."
- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 77 03 24 - zó pèrs / As de neus van 'zen opaa.
►Voor dergelijke verkorte vormen zie ook lemma 's en lemma 'we

zè, zij

persoonlijk voornaamwoord  

zij, ze (enkelvoud)

- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - Zo zè zôo zèèn? - Zou zij zo zijn?

zèè

werkwoord, persoonsvorm

1e pers. enk. tegenwoordige tijd c. q. imper. enk. van 'zèèn': ik ben

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - hier zèèk zik; dè ziek zeej

- Cees Robben - ’k Zèè ziek-zeej... (19570824)
- Cees Robben - Ge ziet toch dekker zèè... (19720911)
 

zee
werkwoordsvormen van ‘zègge’; 3e persoon enkelvoud tegenwoordige tijd, en 1ste en 3de persoon enkelvoud van de verleden tijd
- Cees Robben - ‘k Zee “vraokoewiets of zekkoewiets”... (19550716)
- Cees Robben - “Ieder die z’n asse-kröske/ Mee den Paose nog hee staon/ Krijgt van den pastôôr ’n pekske...”/ zee meneer den kapelaon..... (19550226)
- Cees Robben - “Vur Paose is ’t paase” zee Snijers... (19550402)
- Cees Robben - “Unne vliegende schotel”...! / Zee Jaanse ontdaon... (19540925)
- Cees Robben - “Zeg maokt is mensie,” zee m’n vrouw.../ en affeseert ’n bietje... (19550716)
- Cees Robben - Wè zee-tie... (19720901)
 

zeebraand

zelfstandig naamwoord

- Van Dale - zeebrand = weerlicht zonder donder

- WBD III. 4. 4: 85 'zeebrand' = weerlicht

Taeniopygia guttata

zeebravink

zelfstandig naamwoord

zebravink - Taeniopygia guttata

- Interview Van den Aker (1978), transcriptie door Hans Hessels (2014) - “…voogeltjes hèk ok aatij gehad, knòrrievoogeltjes, zeebravinkskes èn zôo..”

►Klik hier om dit bestand te beluisteren

zèède

werkwoord, persoonsvorm; samentrekking van 'ben' en 'je'

ben je, bent u

2e pers. tegenwoordige tijd van 'zèèn', regelmatig

- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - Zèède belaojtòffeld! = ben je belazerd;  

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - kèk, zèède gèt! - kijk, ben jij het

van het werkwoord 'zeggen'

zeg jij
- Robben gebruikt de oude vervoeging tegenwoordige tijd, van ‘zègge’: ‘zegde’, waardoor schijnbaar een verdubbeling ontstaat.
- Cees Robben - En dè zèède gij... [En dat zeg jij] (19691121)
 

zeef

zelfstandig naamwoord

betekenis onduidelijk

- A.J.A.C. van Delft - Hij die onbegrepen speelt, "spult een aander van 't zeef" of "laidt [licht] een aander van zijnen nest".(Nwe. Tilb. Courant; Van Vroeger Dagen afl. 110; 20-04-1929)

- WTT 2016 - Het gezegde lijkt afkomstig uit de kaatsbalsport. Zie:

- WNT - lemma Zeef I, b - Kaatsspel - Racket met drie voeten en een bodem als een zeef, dat men op den grond zet en waarop men den bal doet opspringen om hem vóór het opslaan op een bepaalde hoogte te krijgen. — Zijn zeef keeren of aarzelen, van gedachte veranderen; zijn woord intrekken. Gewest. in W.-Vl.

zeeg (1)

zelfstandig naamwoord

- WBD melkzeef, ook genoemd: 'zeef', zèègschootel' of 'filter'

- WBD zeegdoek, zeegdoekske - filter in de melkzeef

- C. Verhoeven, Herinneringen aan mijn moedertaal (1978) - ZIJG (zèèg) v. – melkfilter

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZIJG zelfstandig naamwoord  v. - melkzeef, melkteems

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   'zèèg' zelfstandig naamwoord  - melkzeef

zeeg (2)

bijvoeglijk naamwoord 

tam (van dieren), braaf (van mensen)

uit 'zedig' door d-syncope en klankverlies achtervoegsel (= suffix)

- WBD zeeg, 'zèèch', (Hasselt) 'zeejch' - mak, gezegd v. e. paard

- N. Daamen, Handschrift Tilburgs dialect 1916 - "zeeg - 't is een zeeg beestje (tam)"

- Cees Robben - Tam en zeeg... ’n bietje bang (19571207)
- Cees Robben - Hij zaag d’n baos en vroeg hêêl zêêg (19600701)

- WBD III. 4. 2:36 'zeeg' - tam, niet wild

- WNT - ZEDIG, ZEEG - 4) bedaard, rustig, kalm; ook: beheerscht, beheerscht handelend, gedisciplineerd optredend. Verouderd.

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   zeejg - bijvoeglijk naamwoord  - mak, tam

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - bijvoeglijk naamwoord  ' zeeg ' - mak, gedwee

- C. Verhoeven, Herinneringen aan mijn moedertaal (1978) - ZEEG bijvoeglijk naamwoord  - zedig: gebruikt in de bet. : tam, gehoorzaam en op mensen gesteld; gezegd van huisdieren: 'n zeeg kètje. Ook van brave, hanteerbare mensen: 'n zeeg mènneke.

zêegene
werkwoord, zwak
zegenen; ook in de betekenis regenen
- Cees Robben - ’t Règent ’t zêgent, ’t zeevert op de stad... (19540724)
 

zeeget

samentrekking van werkwoordsvorm van 'zègge' + lidwoord; 'zei het' in de derde persoon enkelvoud van de verleden tijd: 'zeej' + 'et', met ingevoegde g voor de uitspraak

- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - Hij zeeget öt zen èège = Hij zegt het uit vrije wil, ongedwongen

- J. H. Hoeufft, Proeve van Bredaasch Taal-eigen(1836) - ZEGET voor 'zegt het'

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - 'hij zeiget' resp. 'zeeget' en 'zeget'

zèèget

samentrekking van werkwoordsvorm van 'zijn' + lidwoord; 'bent het' in de tweede persoon enkelvoud (gij) en tweede persoon meervoud (gullie) van de verleden tijd: 'zèè' + 'et', met ingevoegde g voor de uitspraak

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - Ge zèèget zèlf; gullie zèèget zeeker vergeete.

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - ge zèèget èèges wè ge zeet - je bent het zelf, wat je zei

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZIJGET - samentr. van 'zijt het': Gij zijget.

zeej  

werkwoord, samentrekking van 'zei' en 'hij', voor zover het persoonlijk voornaamwoord niet wordt genoemd maar door de toegevoegde j in de uitspraak bekend wordt.

- Cees Robben - Hier zèèk-zik... Dè ziek-zeej... Wè ziek-zik... ‘k Zèè ziek-zeej... (19570824)
- Cees Robben - Hier zèèk.. zik.. (...) meej zaand... zik... meej zaand zeej..? (19620112)
- Cees Robben - Gift dan mar limmenade zeej...! (19661021)

- Dialectenquête 1887 Willems - den brouwer zeej dèt nòg te duur is om te bouwe

- Hessels 2020 - Als je iedereen vraagt even stil te zijn: - der zeej niemand iets as gij! (Zegsman dhr. Hessels (1931-2006).

►Volledige bron: klik hier

- Zegsman Hans Hessels; Uit het geheugen van Hans Hessels, 2022 - Jao, zeej!? – Gezegd wanneer je de ander niet helemaal gelooft of het gezegde een sterk verhaal vindt.

zeejig
bijwoord
zedig
- Cees Robben - d’eugskes zeejig naor beneej... (19550827)
 

zêek

werkwoord, verleden tijd van zèèke', zeiken

zeek

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - meej ze zaat zêek ze...

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZEEK - 2e hoofdvorm van 'zeiken'

zèèk
samentrekking
ben ik
- Cees Robben - Hier zèèk-zik... Dè ziek-zeej... Wè ziek-zik... ‘k Zèè ziek-zeej... (19570824)
- Cees Robben - En zelf zèè’k ôk niks werd en alles... (19570907)
- Cees Robben - Hier zèèk.. zik.. (...) meej zaand... zik... meej zaand zeej..? (19620112)
 

zèèk

zelfstandig naamwoord

urine, gier; flauwekul

- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - uitdr. zèèk óp ene riek - flauwekul, onzin

- Theo de Wijs, schriftelijke mededeling aan Cees Robben - Dès gin zinnige praot, dès geleuter (nog platter zou men in Tilburg zeggen) Des zèk op unne riek (13-07-1966)

- Audioregistratie 1978 - Daor ging dieje zèèk in, zumme zègge, want wij zin zèèk, aanders zon we gier zègge… (Interview met Heikanters - Transcriptie door Hans Hessels)

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - et trèkt eróp as zèèk óp ene riek ('47) - het lijkt nergens op

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - zèèk hèbben as nen òs

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - ge mòkt mènne zèèk nie lauw - mij maak je niets wijs

- Ammol han zun krökske bedder/Waor ze durre zèèk in moese doen… Uit: ‘Unnen droom’, Ad van den Boom, circa 2005.

Ferry van de Zaande-sticker -2013

- Enquête over ‘Je favoriete Tilburgse woord’ op Facebookpagina ‘Je bent een echte Tilburger als...’ maart 2013 -

- WBD III.1.1. lemma urine – frequent in Tilburg

- WBD zeek (sic) - urine (van een dier)

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zä. k, zelfstandig naamwoord  mannelijk - zeik; 'zaek op ene riejk' - iets v. weinig/geen waarde.

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZEIK zelfstandig naamwoord  mannelijk - bij landb. : vloeibare uitwerpselen der dieren, mestgier

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   zeik zelfstandig naamwoord  – urine

Sticker op voetgangersstoplicht Willem II-straat. Bij rood laat het licht een kruikenzeiker zien, bij groen loopt hij met zijn kruip over. Het stoplicht is een kunstobject van Marieke Vromans en Irene Vermeulen. Het speelt in op het gegeven dat Tilburgse textielarbeiders in vroeger eeuwen hun urine in een kruik opvingen en voor een paar centen verkochten aan textielfabrikanten. Die gebruikten de zèèk om wol te reinigen en te vollen. De slogan is: Nie zèèke mar kèèke. Foto: CuBra 2019.

zèèke

werkwoord, sterk

zeiken, zeuren

zèèke - zêek - gezeeke; in tegenwoordige tijd vocaalkrimping: gij/hij zèkt

- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - Et rèègent dèt zèkt

- A.J.A.C. van Delft - Een stelletje vroolijke biljarters kwam bij een misstoot tot den uitroep: "'t Is mis, zee Koert en hij z-k naar de maan." (Nwe. Tilb. Courant; Van Vroeger Dagen afl. 117; 5 juni 1929)

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - ieder hondsgezèèk stin diejen hond te zèèke - om de haverklap...

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - verl. tijd: zêek, maar: zikte gij?

- WBD III. 4. 2:38 'zeiken', ook: 'pissen', 'plassen', 'leuteren'

- WBD III.1.1. lemma urineren  - frequent Tilburgs: vooral noordelijk

- WBD III. 1. 4:271 'zeiken' = aanhoudend klagen

- WBD III. 4. 4:68 'regenen dat het zeikt' hard regenen

- WBD III. 4. 4:73 'doorlopend zeiken' = aanhoudend regenen

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zä. ke(n), zw. ww. intr. 'zeiken' - zeiken, pissen

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - GEZEKEN: 3e hoofdvorm van 'zeiken'; daarnaast: gezeikt

ZEIKEN - wateren, sprekend van dieren; in gemeene taal ook v. menschen

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   zèèke ww - zeuren

zeekere

zelfstandig naamwoord

een zekere, iemand die zeker is van zichzelf

- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - dès tòch zónne zeekere!

- Dieën Toon dè was innen filosoof, zonnen “zekeren”. (Naarus; pseudoniem van Bernard de Pont; in: Groot Tilburg 1941; CuBra)

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - 'ene zeekere' - in alle opzichten secuur persoon

- WBD 'zeker' = idem

- C. Verhoeven, Herinneringen aan mijn moedertaal (1978) - ZEKER bijvoeglijk naamwoord  - secuur, enigszins pietluttig en angstvallig: 't is toch zunne zekere.
- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   zeejker bw - zeker

zèèkerd

zelfstandig naamwoord

lett. zeikerd; scheldwoord: flauwerik, zanikerd

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. -  zä.kert, zelfstandig naamwoord  mannelijk 'zeikerd' - 1) manlijk schaamdeel; 2) hij die de filosoof uithangt; 3) zanikkous, zeurig iemand

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZEIKER zelfstandig naamwoord  mannelijk - iem. die zeikt; gevaarlijk peerd; heimelijke persoon

zèèkereg

bijvoeglijk naamwoord 

- WBD III. 1. 4:226 'zeikerig' = gemelijk

zèèkgat

zelfstandig naamwoord

- WBD gierkuil in de achterstal, waarin de aal of gier samenvloeit

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZEIKKUIL zelfstandig naamwoord  mannelijk - bij landb. : zeikput

zèèkmie

zelfstandig naamwoord, met de naam Mie voor een vrouw

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - trut

- Stadsnieuws -   òch, die zèèkmie heej aatij wèl wè te maawe (111006)

zèèkmòjer

zelfstandig naamwoord

mier

- N. Daamen, Handschrift Tilburgs dialect 1916 - "zaikmòyers - mieren" zie ook: "moierzaik", moejzèèker

- WBD III. 4. 2:213 'zeikmoier' (Lasius niger), ook genoemd: 'moierzeik',

'moerzeiker', 'moerzeik', 'muurzeiker', 'mierzeiker', 'mierzeik' of gewoon 'mier'

- WNT - ZEIKMIER - daarnaast vele nevenvormen in de zndl. dial., bijvoorbeeld ZEIKMOEIER

zèèknat

bijvoeglijk naamwoord 

kletsnat

- Theo de Wijs, schriftelijke mededeling aan Cees Robben -  (2 jongens knoeien in ’n plas water) - Zèè’k nat?- Jao, zèèknat! (20-03-1968)

- Theo de Wijs, schriftelijke mededeling aan Cees Robben - (bij regenweer gehoord: ) bij deez weer zèèk zèèknat (11-02-1965)

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZEIKNAT - druipnat

zèèkput

zelfstandig naamwoord

- WBD gierkelder, ook 'gierput', 'gierkèlder' of 'beerput' genoemd

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZEIKPUT zelfstandig naamwoord  mannelijk - bij landb. : gemetselde put, waar men zeik in bewaart.

zèèkstròltje

zelfstandig naamwoord

samenstelling uit zeik + straaltje

- 2019 – dun straaltje (Mededelingen van Hans Hessels, opgetekend uit zijn familiekringen Hessels en Marinus 1960-1980. 

►Voor de volledige lijst klik hier

zèèkstuk

zelfstandig naamwoord

- WBD gierton (langwerpige, ronde ton of vat, te plaatsen op een Kar, om gier naar het land te brengen, ook genoemd (Hasselt:) 'g??rtón'

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - flauw stuk

zèèl, zèltje

zelfstandig naamwoord

zeil van een boot

- Cees Robben - Ge het ’n gezicht as ’n opgezet zèèl (19831125) [je hebt te veel gedronken]

- Kernkamp - Bezorging Dialectenquête 1879 - zêl (ê = Frans même)

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - meej en opgezet zèèl töskoome

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - zèèl

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zä.l, zelfstandig naamwoord  o. - zeil

zeil (als vloerbedekking)
- Cees Robben - Ik gao d’r niemer uit... zeej Jan,/ ’t zèèl is vuls te koud (19670428)

zeeltje
zelfstandig naamwoord, verkleinde vorm van ‘zeel’
- WNT - – lemma ZEEL I.1 - Streng, reep, band, touw, meestal van hennep of leder, maar ook uit andere soepele grondstoffen, naar den vorm vooral hetzij een dik rond touw, hetzij een breede platte reep, op uiteenloopende wijzen gebruikt als werktuig; vaak hetz. als: touw, en in dien zin soms ook als stofnaam.
- Cees Robben - ’t zeeltje om z’n ruige snuit/ dè vringt ‘m host z’n taanden uit ((19590509) [over een varken dat met een zeel om de snuit naar de wagen van de slachter wordt getrokken.]
 

zèèle

werkwoord, zwak

zeilen; vocaalkrimping in tegenwoordige tijd: zèlt

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - zeilen

zèèloore

zelfstandig naamwoord, meervoud 

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - grote oren

zêem, zêemlap

zelfstandig naamwoord

zeem

- WBD III. 2. 1:323 'zeem' = idem; 321 'zemen' = ramen lappen

zeemelappeg

bijvoeglijk naamwoord 

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - zenuwachtig

► zeemelèèchteg

► zeenuuwèèchteg

zeemele

werkwoord, zwak

sukkelen, treuzelen

- WBD III. 3. 1:58 'zemelen', 'afbiejen' = trekken en talmen

- WBD III. 3. 1:292 'zemelen' = traag praten

- WBD III. 3. 1:294 'zemelen' = zaniken

zeemelèèchteg

bijvoeglijk naamwoord

zenuwachtig

- Jan Jaansen (pseudoniem van Piet Heerkens svd), De nuuwe kapelaon van Baozel, afl. 2; Nieuwe Tilburgsche Courant 8-10-1938 -  En ze waren er ammaol effen zemelechtig van...

- Jan Jaansen (pseudoniem van Piet Heerkens svd), ''n Staandbild in Baozel', feuilleton in 4 afl. in de Nieuwe Tilburgsche Courant 20-5-1939 – 17-6-1939 - ...de appetekersvrouw, die erg zemelechtig is, liet d'ren boek vallen en gong er bij zitte...

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - zenuwachtig

- WNT - ZEMELACHTIG (II) - verbastering van 'zenuwachtig'

► zeemelappeg

► zeenuuwèèchteg

zeemelèèr

zelfstandig naamwoord

- Informant Toine Raaijmakers - zeveraar, treuzelaar, sauwelmieke

- N. Daamen, Handschrift Tilburgs dialect 1916 - "zemelair - sukkelaar"

- WBD III. 3. 1:294 'zemelzeiken' = zaniken

zèèn, zèn

werkwoord, onregelmatig

zijn

zèèn - waar/was - gewist

tegenwoordige tijd: ik zèè - gij zèèt - hij is; gebiedende wijs: zèè

vocaalkrimping in vormen als: zèmme, zèn (naast zèèn)

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - De gebiedende wijs is: bènt / zèè

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - ik zèè blij dèk nie meej hullie zèè meegegaon

- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - Ge meut er nie zèèn, vurdè wij er zèn.

- Kernkamp - Bezorging Dialectenquête 1879 - we zén op de jaacht gewist (ê = die in gête - geiten)

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - et kan zèèn, zi Witlox, mar dan gelêûfden ie et nie ('65) - gezegd als men ergens niets van geloofd

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - ek zèè ziek zik, dè ziek zi-j - ik ben ziek zei ik, dat zie ik zei hij

- Hessels 2020 - Wanneer je hem of haar voor iets uitscheldt: - wilde gij et zèèn? (Zegsman dhr. Hessels (1931-2006).

►Volledige bron: klik hier

- Zegsman Hans Hessels; Uit het geheugen van Hans Hessels, 2022 - Wòr tis wilt zèèn – Gezegd van een plek waar veel volk is

- WBD III. 4. 4:197 'er zijn', 'daar zijn' = aanwezigheid

et zèèn
zelfstandig naamwoord
het zijne
- Cees Robben - Hij docht ’t zèèn... (19590912)
 

zeenuuwèèchteg

bijvoeglijk naamwoord 

zenuwachtig

- Kees en Bart (krantenrubriek in Groot Tilburg, ca. 1935) - ' zenuwechtig'

► zeemelappeg

► zeemelèèchteg

zêep

zelfstandig naamwoord

zeep

- Den ‘opwaas’ zô aanders te groot worre en wè dochte gij van de zéép, die dè ging kosten. (Lodewijk van den Bredevoort – pseudoniem van Jo van Tilborg, Kosset den brèùne eigeluk wel trekken? Dl. 1, Tilburg 2006)

- Karel de Beer, Tilburgs bijnamenboek - 2000 - Kee zêep = mej. Zeebregts (blz. 85)

- Karel de Beer, Tilburgs bijnamenboek - 2000 - Toon zêep = Toon Seebregts (blz. 71)

zêepe

werkwoord, zwak

zepen

- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - Mekaare meej sneuw inzêepe

- zêepe - zipte - gezipt (met vocaalkrimping)

zeer

bijvoeglijk naamwoord 

- WBD III. 3. 3:47 'zere stoelen' = idem (in de kerk)

zèèrk

zelfstandig naamwoord

zerk

- WBD III. 5. 3:99 'zerk', 'grafzerk' = idem

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. -
zelfstandig naamwoord  mannelijk - zerk

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZERK (uitspr. zärrek, te - Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - zerrek), zelfstandig naamwoord  mannelijk niet v. - grafsteen.

zèès, zèske

zelfstandig naamwoord

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - zeis

zèèt

werkwoord, persoonsvorm

bent, zijn

2e persoon enkelvoud en 2e persoon meervoud tegenwoordige tijd van 'zèèn'

- Dezelfde vorm dient voor het meervoud. - Witte we ge zêêt? Zwêetvoete hedde, de zêêde... (Hein Quinten, Tilburgse spreuken; ca. 1990)

zêever

zelfstandig naamwoord

speeksel, kwijl; kletspraat

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - zêever óp ene riek ('75) - gezwets, opschepperij

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - dès ginne zêever - dat is geen kletspraat

- Karel de Beer, Tilburgs bijnamenboek, 2000 - Jaanske zêever = voorbidster in de Hasseltse kapel (blz. 89)

- Karel de Beer, Tilburgs bijnamenboek, 2000 - de gezêevers = gezusters Evers (blz. 39)

- WBD III. 1. 1:187 'zever' = kwijl

- WBD III. 4. 4: 46 'zeverig weer' = druilerig weer

- WBD III. 4. 4: 69 'zever' = motregen

- WNT - ZEEVER (I) - 1) spéeksel; 2) vochtige substantie; 3) onzin, kletspraat; 4) fijne regen, motregen; ZEEVER (II) - 1) persoon die onzin, mallen praat vertelt; 2) weer waarbij het aanhoudend regent, miezert; 3) persoon die kwijlt

zêevere

werkwoord, zwak

kwijlen, kletsen, zachtjes regenen

- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - Wè zêeverde de pestoor toch wir. - wat kletste de pastoor toch weer.

- N. Daamen (handschrift 1916) -  "zeeveren - kwijlen; onbenullige kletserij"; "motregen"

- A.J.A.C. van Delft - Een straatventer "kwèkt"; een kind "seevert"; een meisje "semmelt" en een arbeider "smoort" een gulden. Dat smoren is een volkskwaal. (Nwe. Tilb. Courant; Van Vroeger Dagen afl. 110; 20-04-1929)

- Zelfs as ‘t pèpesteele regent kunne ze nog blaoier vol zèveren om te beschrève hoe de druppels dur innen kletsnatten boom huppelen… (Naarus; pseudoniem van Bernard de Pont; in: Groot Tilburg 1941; CuBra)

- Cees Robben - ’t Règent ’t zêgent, ’t zeevert op de stad... (19540724)

- Cees Robben - Zêêveren... dè doeget naa.. (19580315)

- Elie van Schilt - As iemand blêef zêeveren over iets, dan wier ur gauw gezee ’Gao deur verekte zèèkert, mee oe geäuwhoer’. (Uit: ‘Ge heurt et niemir, Plat Tilburgs van vroeger; CuBra ca. 2000)

- Elie van Schilt - we begonnen nie in September al over Sinteklaos te zééveren. (Uit: ‘Toen Sint Nicolaas nog Sinteklaos was’; CuBra ca. 2000)

- WBD III. 3. 1:292 'zeveren' = traag praten; 294 'zeveren' = zaniken

- WBD III. 1. 2:95 'zeveren' = morsen, knoeien

- WBD III. 1:1:183 'zeveren' = kwijlen

- WBD III. 1. 4:271 'zeveren' = aanhoudend klagen

- WBD III. 4. 4:65 'zeveren' = lichtjes regenen;

- WBD III. 4. 4:70 'zeveren' = motregenen

- WBD III. 4. 4:71 'zeveren' = regenen met tussenpozen

- A. Weijnen, Etymologisch dialectwoordenboek (1995) - zeveren - lijmerig praten, zaniken

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   zêêvere ww - zeveren, motregenen

- Leo Goemans - Leuvens taaleigen (1936) - ZEEVEREN - wkw (rg.) kwijlen, flauw praten

- C. Verhoeven, Herinneringen aan mijn moedertaal (1978) - ZEVEREN (zee:vere) onov. ww - 1) kwijlen; 2) leuteren, kletsen; 3) onpers. : 't zeevert - het regent zachtjes.

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zw. ww. intr. 'zeveren' 1) kwijlen, 2) lijmerig praten, wauwelen zaniken; 3) motregenen

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZEEVEREN - flauwen praat vertellen; motregenen

zêeverèèr

zelfstandig naamwoord

kletsmajoor

- Leo Goemans - Leuvens taaleigen (1936) - ZEEVERAAR – zevererse

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZEEVERKLOOT zelfstandig naamwoord  mannelijk - zeeveraar, hij die vervelend praat; ZEEVERKONT zelfstandig naamwoord  v. - ZEEVER, vrouw die gedurig zeevert, vervelend praat.

zêeverkiep

zelfstandig naamwoord

zeveraar

- Theo de Wijs, schriftelijke mededeling aan Cees Robben - Ge zèt ‘n zeeverkiep en ge lôpt op ’n kiepedrefke; den grôtste braand is er wel aaf. (04-07-1969)

zêeverlap, -zak

zelfstandig naamwoord

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - kletsmajoor

- WBD III. 2. 2:25 'zeverlap (je) ' = slabbetje

- Stadsnieuws -   zêeverzal / zêeverlap = kletsmajoor, iemand die altijd speeksel aan zijn lip heeft hangen. (140506)

- WNT - ZEEVERLAP - 1) persoon die zeevert, kwijlt; 2) slab, slabbetje, zeeverdoek; 3) wauwelaar, zeurkous

zêeverpraot
zelfstandig naamwoord
zeverpraat; onzin
- Cees Robben - Des zêêverpraot... (19700213)
 

zègge

werkwoord, sterk

zeggen

zégge - zi - gezee (d) B: gezee zeggen

- Kernkamp - Bezorging Dialectenquête 1879 - die hee gezeed

- Dialectenquête 1887 Willems - er is niks óp em te zègge - er valt niet op hem te zeggen; hij heej gezee

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - zégge - zee/zi - gezee/gezeed

- Wè zo den baos dan gezeet hebbe? Die ha gezee… (Karel en Sjarel, dialoog in Groot Tilburg, 18 mei 1945)

- Dialectenquête 1887 Willems - Hij zin et teege ons viere - Hij zei het tegen ons vieren.

- Kees en Bart (krantenrubriek in Groot Tilburg, ca. 1935) - 'dè wordt gezee'; 'zee-n-ie' (= zei hij)

- Dialectenquête 1887 Willems - verleden tijd : ik zi (n), wij zeë (n), gij zi (n) t

- Pierre van Beek - Hij zeeter ginnen êene / hij zeeter nie veul - hij is zwijgzaam, gesloten

- C. Verhoeven, Herinneringen aan mijn moedertaal (1978) - ZEGGEN ov. ww - kinderlijke term voor: verklikken, aanbrengen, gecombineerd met 'het' en 'van': dè zak van jou wel 's zegge.

- A.A. Weijnen; Onderzoek dialectgrenzen in Noord-Brabant (1937) - Part. : in West NBr. 'gezeet', in Oost-NBr. 'gezee'.

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zw. ww. (verl. tijd ' zei', 'zeen; vd. 'gezeid') - zeggen

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - GEZEED (zachte e) : 3e hoofdvorm v. 'zeggen'; in Z. Kemp: gezèèd

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   zègge ww - zeggen; dès te zègge - dat wil zeggen (gallicisme)

zègget

samentrekking; werkwoord, persoonsvorm + het

zegt het (na ik/gij/ge/hij/zij)

- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - Ge zègget teege gin man!

- Het fonetisch hiaat tussen 'zèg' en 'et' is opgevuld door inlassing van 'g'

zèksel

zelfstandig naamwoord

zeiksel,  urine

- Zegsman Piet Mutsaers, onbekende datum - volledige plas, hetgeen men in één keer urineert

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - kleine hoeveelheid

- WBD III. 4. 4:262 'zeiksel' = scheut

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZEIKSEL zelfstandig naamwoord  o. - hoeveelheid water, die in eens geloosd wordt.

- C. Verhoeven, Herinneringen aan mijn moedertaal (1978) - ZEIKSEL (zèksel) o - hoeveelheid urine die in een keer geloosd wordt; vage aanduiding v. e. daarmee corresponderende hoeveelheid drank of andere vloeistof.

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zelfstandig naamwoord  o. 'zeiksel' - hoeveelheid urine die in een keer geloosd wordt.

- Leo Goemans - Leuvens taaleigen (1936) - ZEIKSEL, zoiksel

- WNT - ZEIKSEL - 1) urine of hoeveelheid urine die een mensch of dier in één keer loost

zèkske

zelfstandig naamwoord, verkleinwoord van 'zak'

- Kees en Bart (krantenrubriek in Groot Tilburg, ca. 1935) -  'zekske'

- Cees Robben - Meej ’t zekske langs de benkskes (19580426) [collectant in de kerk]

- Theo de Wijs, schriftelijke mededeling aan Cees Robben - In hoe’n zeksken hôj ze? (20-07-1962)

- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 64 01 10 - De lòònzèkskes van deze tèd / Waor zèn die van gemaokt / Omdè iederèèn diesse zie / 'r Zò van streek deur raokt? (...) Die lòònzèkskes worre gemaokt / Van rauwe juineschellen.
- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 75 10 16 - Schiet dörom asset efkes kan / Diep in oew visjeszèkske.
- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 75 04 17 - één zèkske frut

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - 'Hier zèè-k meej mun zèkske èn-t piske zit urin'

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 -   'zèkske blauw' - Reckits bleekmiddel in een katoenen zakje

- Elie van Schilt, uit: ‘Ge heurt et niemir, Plat Tilburgs van vroeger; CuBra ca. 2000 - ... ge had wel hier en daor un frietwinkeltje, maar die moesen ut 's zondags verdienen, want dur de week zaagde er gin kiep, terwèèl ge toen al vur un dubbeltje un zekske friet had.

- WBD (III. 2. 1:130) 'zakje' = papieren zakje

- WBD (III. 3. 3:137) zèkske, kollèktezèkske, sèntenbèl = collectezakje

zèkt

werkwoord, persoonsvorm

zeikt

't rèègent dèt zèkt - Het regent hard.

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - et zèkt de kaajen öt de grónd - het regent heel hard

— 2e + 3e pers. enk. tegenwoordige tijd van 'zèèke', met vocaalkrimping

zèktèèl

zelfstandig naamwoord

nachtspiegel, waterpot

N. Daamen (handschrift 1916) -  "zektail - waterpot"

- WNT - ZEIKTEIL - zeikpot (sinds lang verouderd; 2) kind dat veel pist, piskous; 3) minachtende benaming voor een kind v. h. vrouwelijke geslacht; piskous. Ook: zeurderig, pietluttig vrouwmensch

zèlfbèèner

zelfstandig naamwoord

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - snelbinder

zèltje

zelfstandig naamwoord

zeiltje

verkleinwoord van 'zèèl', met vocaalkrimping

zèlvers, zèllevers

voornaamwoord

zelf

- Voorbeeld van systeemkaart Sterenborg - Wij doen et zèlvers.

- Rolf Jansen, We hebben gezongen en niks gehad - Heeroodes de kôoning kwaam zèlvers veur [uit een liedje op Driekoningenavond]

- Cees Robben - Herodus die kwam zellevers veur. [Herodus deed zelf de deur open. Prent over driekoningenzingen. De tekst is ontleend aan een in die tijd bekend driekoningenliedje. (19540109)]

- Piet Heerkens, uit: De Mus, ‘Driekooningen in Brabant’, 1939 - Eerst klopten we aan Herodes z'n deur / en Koning Herodes kwam zellevers veur.

- Naarus (pseudoniem van Bernard de Pont), in: Groot Tilburg 1941 - Hij [de pastoor] kwaamp zelvers op z’n prikstuultje, en zoo treffend schoon en zó eenvoudig, sprook ie mee z’n parochiaone, dèk er verschaaie keer minne zaddoek van heb motte gebruiken...

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZELVER (uitspr. zellever) vrnw., door sommigen gebezigd voor 'zelf'

- WNT - ZELF, zelve, zelfs(t), zelven(s), zelver(s).

zèmme

samentrekking van 'zijn' en 'we'

zijn we

- Voorbeeld van systeemkaart Wil Sterenborg - Daor zèmme meej gekuld. Daar zijn we door gedupeerd.

- Cees Robben - Wè zemmer toch wir mee gedallaast... (19730519)

zèmmer

samentrekking

zijn we er

- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 68 03 28 -  "Hoera, naa zèmmer / 'k Gao naor de Bikse Bèrge toe / 'k Heb wèrk als leuwetemmer."
- Lechim (pseudoniem van Michel van de Ven), De Tilburgse Koerier, 68 04 04 - Mee duuzende zèmmer naor toe gegaon
 

zèn, zèèn, zen, z'n

bezittelijk voornaamwoord.

zijn, z'n

- Cees Robben - hij heej zene riek hard nôodeg; hij pròt in zene slaop (data ombekend)

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - zen besnut krèège - zijn part krijgen

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - bezittelijk voornaamwoord  'zen' (ongeaccentueerd)

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - 'hum zen' c. q. 'hum' (geaccentueerd)

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - '(hum) zen lieke was kòrt mar goed' (zin 90, blz. 99)

- Dörrem zongde zen bist de Marialiekes meej, èn ok et Tantemèrgoo. Dè waar wèdaanders as ons taante Sjaan. (G. Steijns; Grôot Dikteej van de Tilburgse Taol 2005)

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZIJN bvw., te St-Antonius ook ZEN (heldere e) : Ik kan op zennen naam nie' komen.

zènde

tegenwoordig deelwoord van zèèn, zijn

zijnde

- Grôot diktee van de Tilburgse taol 2006 - ge zèèt er es èùt as vrouw zènde

zenèège

voornaamwoord

► èège

► derèège

zijn eigen; zichzelf, zich; mannelijk

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - hij doeget öt zenèège - hij doet het vanzelf (uit zichzelf)

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - zenèège moeje - zich bemoeien

- WBD III. 1. 2:228 'van zijn eigen af vallen', 'van zijn eigen af gaan', 'van zijn eigen gaan' - flauwvallen

- WBD III. 1. 2:231 'van zijn eigen', 'van zijn eigen af' = bewusteloos

- WBD III. 1. 4:442 'zijn eigen generen' = zich schamen

- Dialectenquête 1887 Willems - toe zenèège koome - tot zichzelf komen

- Pierre van Beek - van zenèège valle - bewusteloos worden

- Cees Robben - Ieder vur zich, zi de pestoor... èn hij zeegende zenèège et irst

- Cees Robben - doeget mar in oewen èègeste

- Cees Robben - en stukske grond òn zenèège

- Informant Ad Vinken; van zenèègen afvalle - flauwvallen

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - zenèège tekòrtdoen - zichzelf vergeten

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - gèère op zenèège

- Josef Cornelissen & J.B. Vervliet, Idioticon van het Antwerpsch dialect (1899) - ZIJN (heur, hun) EIGEN - zich; op zijn eigen zijn - geerne alleen zijn. Op zijn (mijn uw) eigen - onafhankelijk

zèske

zelfstandig naamwoord, verkleinwoord

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - zeisje

zèssie
zelfstandig naamwoord, verkleinwoord van ‘zèès’
zeisje
- Cees Robben - Hij [Pietje de Dood] zwaait z’n zessie keer op keer... (19550709)
 

zètdraod

zelfstandig naamwoord

vislijn

- WBD (III. 3. 2:217) zètdraod, snoer, lijn = vislijn

zètèèrepel

zelfstandig naamwoord, meervoud 

► zètte

zètte, zètèèrepel, zètter

werkwoord, zwak, en afleidingen

zetten

- Voorbeeld van systeemkaart Sterenborg - teej zètte, kòffie zètte

- WBD zuurdêeg zètte - zuurdeeg maken

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - derónder gezèt wòrre (Pierre van Beek - Tilburgse Taalplastiek 1969) - gevangengezet worden (men denke aan een gevangenis onder het raadhuis)

van aardappelen

- WBD I:1439 (Hasselt) aardappels poten: 'zétte'

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - pootaardappelen

- Stadsnieuws -   Tis èèrmoej agge oe zètèèrepel moet opeete - Het betekent armoede als je gedwongen bent je pootaardappelen op te eten (080209)

- A.J.A.C. van Delft - "As we dan goed misten, dan haolen we een vat van de roei, de zetters en verrekeseirepul nie meegerekend, nee alleen een vat eeters", zoo keuvelde een Hasseltsche huiswever (Nwe. Tilb. Courant; Van Vroeger Dagen afl. 110; 20-04-1929)

- WNT lemma zetter 9 - uitgezochte aardappel van middelmatige grootte, die in het voorjaar ”gezet” of gepoot wordt

zètter

zelfstandig naamwoord

aardappel

►zètte

zèùge

werkwoord, sterk

zuigen

- WBD III. 2. 2: 22 'zuigen' = gezoogd worden

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - zèùge - zôog - gezooge

- Dialectenquête 1887 Willems - zèùge - zôog - gezooge

- in tegenwoordige tijd geen vocaalkrimping

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zw. ww. intr. zuigen 1) v. d. lucht gezegd, even voor een hagelslag; 2) van mensen gezegd die naar adem hijgen.

zèùger

zelfstandig naamwoord

zuiger

- WBD windzuiger (paard dat lucht in de mond zuigt en daardoor oploopt), ook genoemd 'wèndzèùger', 'wèndhapper', 'kribbenbèèter' of 'krib- bèèter'

zèùgtaand

zelfstandig naamwoord, meervoud 

- WBD III. 1. 1:105 'zuigtanden' = melktanden

zèùgveule

zelfstandig naamwoord

- WTT 2013 - zuigveulen; veulen dat nog niet gespeend is, niet wil zuigen aan de spenen van de merrie, en dus met de fles grootgebracht moet worden. Zie - WBD I,4 lemma Het niet gespeende jong van een paard.

- Audio-opname 1978 – Dhr. Bertens – “Jan (Akkermans) die keek nie zo naaw, Jan die vatte wèttie krèège kos èn wèt goejekopste was. Jè dan kòchtie in Den Bosch kòchtie zogezeej en stuk of zès van die zèùgveules èn dan kwaampie…òf aacht…èn nòvvenaant wèttie kos krèège…” (Collectie Heemkundekring Tilborch; transcriptie: Hans Hessels

► Klik hier voor audiofragment

zeu

zelfstandig naamwoord

zode, zoo, zooi (een zoo vis)

- Kees en Bart (krantenrubriek in Groot Tilburg, ca. 1935) - 'n schôon zeu visch gevange

zèùke

werkwoord, zwak

- WBD III. 2. 3:11 'zuiken' = zuigen

zêûm, zumke

zelfstandig naamwoord

zoom

- Lodewijk van den Bredevoort (pseudoniem van Jo van Tilborg), Kosset den brèùne eigeluk wel trekken? Dl. 2, Tilburg 2007 - ‘Ik zal mèèrge teegen ons Treeske zegge dèsse dieje zêûm van oewe jas der instikt, hij hangt der naa half èùt.’

- WBD 'zéúm' (II:1187) – zoom  

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zö. m, zelfstandig naamwoord  mannelijk 'zeum' = zoom

zêûme

werkwoord, zwak

zemen

zêûme - zumde - gezumd (ook in de tegewoordige tijd vocaalkrimping: gij/hij zumt

- Theo de Wijs, schriftelijke mededeling aan Cees Robben - Schaai naa is ûît mee dè zeumen, leg liever de zeum in oewen rok (09-07-1967)

- Cees Robben - Swels gij zwabbert zal ik zeume... (19780519)
- Cees Robben - En vur de rest zeume en waase.. (19750124) [gezegd door een kale man die bij de kapper zijn baard laat bijkippen]

- Hein Quinten, Tilburgse spreuken; ca. 1990 - Zumme saome zeume of wilde gij sewèèle dwêêle?

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - op zêûme nao èn en klèèn lèpke (HM'70) - bijna klaar

zomen

- WBD II:1185 - 'zéúme' - zomen

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - zö. me (n), zw. ww. tr. 'zeumen' - zomen

zèùneg

bijvoeglijk naamwoord, bijwoord 

zuinig

- WBD III. 4. 4:276 'zuinig' = schaars

zèùneghèd

zelfstandig naamwoord

zuinigheid

zèùpe

werkwoord, sterk

zuipen

zèùpe - zôop - gezoope

in tegenwoordige tijd vocaalkrimping : gij/hij zöpt

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - ge moet et zèùpen óm en aaj nie bedèèrve (Nicolaas Daamen (Handschrift Tilburgs) - 1916 - ) - waarschuwing tegen verkeerde zuinigheid (Zuipen was vroeger een mengsel van brandewijn, eieren, melk enz., dat tot een half jaar na de geboorte van een kind als traktatie diende voor mannen en vrouwen.

- A.A. Weijnen; Onderzoek dialectgrenzen in Noord-Brabant (1937) - zèùpe (krt. 30) 

Kaart uit: A.A. Weijnen, Onderzoek naar de dialectgrenzen in Noord-Brabant; 1937

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - st. ww. tr. - zuipen

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZUIPEN zie wdbb. ; zn, o. - warme drank v. bier of wijn met eieren en suiker

zèùperd

zelfstandig naamwoord

drinker

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - zèùplap

- Karel de Beer, Tilburgs bijnamenboek - 2000 - Tooke zèùp = vrouw op Koningshoeven (blz. 96)

- WBD III. 2. 3:260 'zuiperd' = dronkaard

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - 'zuiperd' - de daad van zuipen: 'Hij zette-n et op ene zöperd', begon uit alle macht te zuipen.

zèùplap

zelfstandig naamwoord

- WBD III. 2. 3:260 'zuiplap' = dronkaard

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - (blz. 34; zèùplap (zonder vocaalreductie)

zèùpschèèrf

zelfstandig naamwoord

zuiplap, drinkebroer

- N. Daamen, Handschrift Tilburgs dialect 1916 - "zuipschairf - zuiplap"

- WTT 2016 - mogelijk samengesteld uit 'zuip' en 'scherve' zoals in - WNT - lemma Scherve 3: 3. Pot of pan, van steen of aardewerk; hd. topf. (...) vgl. lat. testa en hd. scherben, “pot, vaas”.

zèùpschèùt

zelfstandig naamwoord

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - dronkelap

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   zùipschùit zelfstandig naamwoord  - zuiplap

zeuve

telwoord

zeven

zeuvende = zevende

- Cees Robben - Zeuve daoge banjerheer...!! (19540814)
- Cees Robben - Naa hedde al zeuve kiendjes (19720128)

- Kernkamp - Bezorging Dialectenquête 1879 - in zeuve doage

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - zeuven èn meej de maaj aacht (Pierre van Beek - Tilburgse Taalplastiek 1972) -je kunt me nog meer vertellen

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - de zeuve zónde kènne (Pierre van Beek - Tilburgse Taalplastiek 1969) - weten waar de schoen wringt

Nuuwe ronde nuuwe kaanse. Meese, ge zult wèl snappe dè’k hêel frêet zèè dèk wir meej maag doen, zèg mar zo frêet azzenen hond meej zeuve lulle. (Ed Schilders; Wè zeetie?; website Brabants Dagblad Tilburg Plus 2009)

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. -
telw. 'zuiven', 'zeuven' - zeven

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZEVEN, in 't N. en W. der Kemp. ZEUVEN, telw.

- WNT - ZEVEN, zeuven

zèùver

zelfstandig naamwoord

zuivel

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - òffere vurt spèk ènt zööver - financieel 'afkopen' dat men op bepaalde dagen tegen de wens v. d. kerk wel vlees resp. zuivel genuttigd heeft.

zèùver

bijvoeglijk naamwoord 

schoon

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - nie zèùver zèèn òn zene stèrt (HM'50) - gezegd van iets dat 'gezuiverd' moet worden (!)

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - zó zèùver as en ôog vól matèrrie (Nicolaas Daamen (Handschrift Tilburgs) - 1916 - ) - zo schoon (?) als een oog vol etter: niet zuiver [N. B. volgens - WNT - is 'materie' een eufemisme voor 'ziektestof, etter']

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - en zööver duukske - een schoon doekje

- Zegsman Hans Hessels; Uit het geheugen van Hans Hessels, 2022 - Dan hèddem zèùver – Dan heb je hem goed te pakken

- WBD zèùver lènne (II:868) - heellinnen

- WBD III. 3. 1:362 'niet zuiver' = verdacht (onbetrouwbaar, onguur)

- WBD III. 2. 1:281 Onder 'rein' wordt voor Tilburg wel 'schoon' vermeld maar niet 'zuiver'

- WBD III. 2. 2:31 ' (nog) niet zuiver' = nog niet zindelijk (kind)

- WBD III. 4. 4:235 'zuiver' = helder

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. - bijvoeglijk naamwoord  en bijw. 'zuiver' - 1) schoon: 'ene zöveren handdoek'; 2) mak, goedaardig, pluis; 3) eerlijk, rechtvaardig

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZUIVER bvw. - zonder uitgang voor vrouwelijk en meervoud : 'n zuiver flesch, zuiver handen. Toch zegt men: 'de zuivere waarheid'

- Jan Naaijkens, Dè's Biks, 1992 -   zùiver bijvoeglijk naamwoord, bw — schoon, zuiver

zeuvetien

telwoord

zeventien

- Dialectenquête 1887 Willems - zeuvetien

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - zeuvetien

zi

werkwoord, persoonsvormen verleden tijd van 'zegge'

zei, zeiden

ik zi, gij zit, hij/zij zin, wij zin, gullie zit, zij/zullie zin

hiernaast komen ook voor de vormen met 'zee' - ik zee, gij zeet, hij / zij zeej, wij zeeje, gullie zeet, zij / zullie zeeje

- Voorbeeld systeemklaart Sterenborg - Ze zin dèsset nie din. - Ze zeiden dat ze het niet deden.

- Kees en Bart (krantenrubriek in Groot Tilburg, ca. 1935) - 'Hij zin mar niks'

- Dialectenquête 1887 Willems - ge zaagt me wèl mar ge zit niks teege me

- Dialectenquête 1887 Willems - de mèèd zi dèttie gelèèk ha

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - ek zit em es goed - ik zei hem eens de waarheid

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - ik zi, gèj zit - hèj zi - wèj zin - gulie zit - zulie zin

Gravure bij de bijbelpassage waar Jezus de zonen van Zebedeus (links) ontmoet.

zibbedeeuske

zelfstandig naamwoord, verkleind

- Van Dale - een zebedeus - een weerloze tobber, (gew.) sul

- N. Daamen, Handschrift Tilburgs dialect 1916 - "Zebedeeuske (simpel, onnoozel meisje) 't is zoo'n Zebedeeuske van een meske"

- "Mar Hanna, wè bende toch 'n zebedeezeke!” (Jan Jaansen; pseudoniem van Piet Heerkens svd; ’Oome Teun op collecte’; feuilleton in 3 afl. in de Nieuwe Tilburgsche Courant 12-8-1939 –26-8-1939)

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - ook: 'zibbediske'

- WBD (III. 3. 3:197) 'sibbedees', 'dutseltje' = kwezel

- WBD (III. 1. 4:37) 'zebedeus' = ezelachtig persoon

- WNT - ZEBEDEÜS - 3) Onnoozel, sullig persoon; onnoozele hals, sul, sukkel ook wel: bedeesd, schuchter persoon

- Dichterlijke definitie door Frans Hoppenbrouwers uit 'Kempische karakters' (CuBra 2012):

Zibbedéés

Een zibbedéés is doorgaans vroom,

de voorgrond is niet haar terrein

want zij wil graag de minste zijn:

een zedig streven vol van schroom.

zidde

samentrekking van 'zei' en 'je'

zei je

- Wè zidde gij? Wè zidde gullie?

ziebeliene
zelfstandig naamwoord - stofnaam (textiel)

zibeline

- Henk van Rijswijk  - Zibeline: Strijkgaren of kamgaren mantelstof met in één richting gestreken glanzend lang vezeldek. Extra glans kan worden verkregen door bijmenging van mohair. Gebruikt voor winter overkleding. De belangrijkste nabewerkingen zijn vollen, ruwen en strijken. Geweven in inslagsatijnbinding.

(Herinneringen aan zijn opleiding aan de Hogere Textielschool - 1 september 1950 tot en met juli 1954)

► http://www.cubra.nl/auteurs/henkvanrijswijk/textielschool.htm
- J.T. Bonthond, Woordenboek voor de manufacturier (1947) Zabel. Ook Zibeline. Marterachtige diersoort in veel variaties. Betere soorten hebben zacht bruine tot zwarte haren.
- WNT lemma Zibeline (1994) - zelfstandig naamwoord vr., g. mv. Uit Frans zibeline, zelf uit it. zibellino, dat weer is terug te voeren op slav. sobol ‘sabel’. Vgl. ook SABEL (I). 1. Ben. voor een soort van marter (Mustela zibellina); sabel. Zibeline. Siberische en Japansche sabelmarter met zeer fijn haar, BAALE [1913]. 2. Bont afkomstig van het bij 1) genoemde dier. BAALE [1913]. 3. Soort van wollen stof; Zibeline, zachte keperbindige japonstof van crossbred garen (glanzende, halflange wol) in sterk sprekende kleuren soms effen, meest gestreept of geruit. Eenigszins geruwd, naar één richting gestreken haren. De wol in het garen is gemengd met langere haren als mohair, rameh, kunstzijde, die niet meeverven...

ziede
samentrekking
zie je
- Cees Robben - Ziede niks aon me..? (19661104)

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 -  'vèùl vaorze zied (h)ier nie veul

ziedet
samentrekking van tegenwoordige tijd van ‘zien’ met persoonlijk voornaamwoord ‘je’ en voornaamwoord ‘het’
zie je het
- Cees Robben - Ziedet-naa... Hij zaaget-nie... (19560505)

zieget
samentrekking
zie het

- Voorbeeld systeemkaart Sterenborg - Hij zieget vort slèècht = Hij begint slecht te zien.
- Cees Robben - Ziedet-naa... Hij zaaget-nie... Ssssssst Lewie.... Ik zieget... (19560505)
- Cees Robben - Ik zieget al (19870313)

- Cornelissen & Vervliet - Idioticon van het Antwerpsch dialect - 1899 - ZIEGET - samentr. van 'ziet het'

ziek
samentrekking
zie ik
- Cees Robben - Hier zèèk-zik... Dè ziek-zeej... Wè ziek-zik... ‘k Zèè ziek-zeej... (19570824)
- Cees Robben - Ge het ’n schôôn vrouw opgezet/ Kees.. En d’r is zôô nogal wè afval aon ôôk ziek... (19640221)
- Cees Robben - Want mee dezen bril ziek niks... (19801212)

ziem
samentrekking van ‘zie’ en ‘hem’
zie hem
- Cees Robben - 'k ziem alle dag (19590516)

zietjer
samentrekking
ziet hij er
- Cees Robben - Wè zietjer toch goed uit, Merie... (19720121)
 

zieje

werkwoord, sterk

zieden

- Dialectenquête 1887 Willems - zieje - zój - gezóje

korte ie

- A.P. de Bont - Dialekt van Kempenland - 1958 e.v. -
st,ww. (verl. dw. 'gezooie(n); tr. en intr. - zieden, koken

J. H. Hoeufft, Proeve van Bredaasch Taal-eigen(1836) - GEZODEN is hier veel gemeener, dan elders voor 'gekookt'

ziek

bijwoord

ziek

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - ziek van de luie piek (uit Nicolaas Daamen (Handschrift Tilburgs) - 1916 - ) - niet echt ziek

ziel

zelfstandig naamwoord

ziel

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - ik smèèr men ziel meej en spèkzwaord, zi Door, dan schèùft ze den duuvel dur zen haande (Nicolaas Daamen (Handschrift Tilburgs) - 1916 - )

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - zen ziel rijdt óp ene kreugel (Nicolaas Daamen (Handschrift Tilburgs) - 1916 - ) - het gaat hem voor de wind

- WBD III. 1. 4:185 'ziel' = gemoed

- WBD III. 1. 4:258 'zielepoot' = ongelukkige

zielemènt

zelfstandig naamwoord

ziel

- Zegsman Hans Hessels; Uit het geheugen van Hans Hessels, 2022 - Et gao dur men zielemènt heen – Het gaat door mijn ziel heen

zien

werkwoord, sterk

zien; er uitzien

zien - zaag - gezien

- Kernkamp - Bezorging Dialectenquête 1879 - kêk! - zie!; hij ziet - hij ziet

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - (blz. 69) ik laot sem zien - ik laat ze hem zien; ik laot senet zien - ik laat ze het zien

- Mandos - Brabantse Spreekwoorden - 2003 - te veul Knègtel gezien hèbbe (Pierre van Beek - Tilburgse Taalplastiek 1966) - te diep in het glaasje gekeken hebben (wijnhandel Knegtel voerde een eigen merk)

- k'zèè ziek zee. Je dè ziek zee... (Hein Quinten, Tilburgse spreuken; ca. 1990)

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - naa ek er zei, zieket - nu ik er ben, zie ik het

- Frans Verbunt, Tilburgs vur tonpraoters, zeuvende perbeersel, 1996 - we meuge mekaare niemir zien van onze paa, zi de vrijer; dan doe mar gaaw de lamp èùt, zi et mèdje.

zifke

zelfstandig naamwoord, verkleinwoord van zeef

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - zeefje

zift

zelfstandig naamwoord

zeef

- WBD (III. 2. 1:174) 'zift' = zeef

zigget

samentrekking in verleden tijd van 'zègge'

zei het (na gij/hij/zij/et /gullie)

- Dirk Boutkan & Maarten Gosling Kossmann, Het stadsdialekt van Tilburg, 1996 - gèj zi-get

zije

zelfstandig naamwoord 

zijden; alleen in: hôoge zije - hogehoed (cilindermodel)

- WBD III. 2. 2:99 'hoge zijden' = rouwhoed, hoge hoed

zijeg

bijvoeglijk naamwoord 

halfzacht

- Henk van Rijen, Mèn Tilbörgs Wôordeboek, 1988 - : zèèjeg

zik
samentrekking
zei ik
- Cees Robben - Hier zèèk-zik... Dè ziek-zeej... Wè ziek-zik... ‘k Zèè ziek-zeej... (19570824)
- Cees Robben - Hier zèèk.. zik.. (...) meej zaand... zik... meej zaand zeej..? (19620112)
- Cees Robben - Hier hedde limmenade zik... (19661021)
 

zil

zelfstandig naamwoord, oude oppervlaktemaat

- WBD III. 4. 4:291 'zil' = kwart bunder

Naar het begin van de pagina

Naar het begin van de pagina