Het Woordenboek van de Tilburgse Taal wordt mede mogelijk gemaakt door

Bijlage

zult

► Terug naar Zult

Niet met naam bekende monogrammist - 17de eeuw - collectie Rijksmuseum

Definitie

Cees Robben - Prent van de week van 7 december 1984

Robbens tekst lijkt voor een deel ontleend aan een voordracht over Het Varken, gepresenteerd (tussen de schuifdeuren) als het opstel van een scholier. Hierbij afgebeeld: een fragment uit het opstel in een handschrift dat werd ingezonden door Ton van den Hout. De datum is niet bekend:

Jodocus (Jacques Stroucken), Toemet-hooi (1993)

As ut aon mèn laag

Wè'k wô hè'k nog nojt nie gekrege,

En wè'k kreeg hè'k mar zelde gewuld.

As't ojt meeviel, dan viel 't al nie tege;

wô 'k ojt biefstuk, dan waar ut mist zult.

Wil van Pelt - Brabant's knipoog uit het verleden (2001) - Wij zullen onderweg aanleggen bij Geertjes omdat ze daar altijd goeie zult hebben. (...) Ik zie dat mijne compagnon dat ook al begrepen heeft, zijn aandacht is gericht op het brôôd met zult dat gebracht is door Marieke. (...) De mik en de zult hoeven we niet af te rekenen, 'da zal wel goed komen', zegt Thijs.

Jodocus (Jacques Stroucken), Toemet-hooi (1993)

As ut aon mèn laag

Wè'k wô hè'k nog nojt nie gekrege,

En wè'k kreeg hè'k mar zelde gewuld.

As't ojt meeviel, dan viel 't al nie tege;

wô 'k ojt biefstuk, dan waar ut mist zult.

Piet van Beers - (CuBra)

Krèùpt es in de hèùd van: ’n vèèrke’

M´n leedemaote vènde dan

bij de slaagers in de schappe.

Rollaode, bloedworst, spèk en zult

bij ham èn schouwerlappe.

 

‘Op dieet’

Soms lig ik naachtelang te drôome

van BLOEDWORST BALKENBREI èn ZULT.

Mar... DIE-EETE dè is NIE-EETE

zeej "Ons Kee"...èn dan zèède ötgeluld.

 

‘Bodschappe doen’

´n Flès (nie als te duure) wèèn

´n Rölleke mèèle moppe.

'n Bèkske zult, ´n ons sesies.

´t Is dees week ”Zèùneg soppe.”

 

‘Van ’t vèèrreke -- 58 jaor terug’

't Vèèrreke was nèt geslacht, èn

zullie ha´n zèlf tóch eete zat,

dus wij mochte koome haole

wèsse in oovèrentie had.

 

’n Stuk ribstuk, ’n hil pan worst èn

ok tweej komme vol meej zult!

Balkenbrij, vier flèsse braoivlees,

himmel tot de raand gevuld!

 

Ok tweej flinke bèkskes spèkvèt,

(meej de kaoikes in papier)

èn ’n hieltje voor den èrtsoep

èn êen al gebakke nier.

(...)

Ieder jaor rond Allerzielen

komt dè toch wir bij mèn op:

Dieje kuus van taante Frieda,

én dieje zult van de vèèrekeskop!

 

‘Wètter in vèèfteg jaor veraanderde’

 Boer of börger, èèrm òf rèèk,

òn tòffel waare ze ooveral gelèèk.

Ik zal er mar nie nòr laote raoje:

‘t Was ‘n schèfke zult,

spèk èn ötgebraoje kaoje.

 

‘Wètter veraanderde (2)’

Èn dan aate ze in de wènter ok nog èègegemòkte zuurkôole öt et vat.

Èn sondags de rèst; kundet raoje ?

En stukske zult, spek èn ötgebraoje kaoje

Lodewijk van den Bredevoort (2006) - Kosset den brèùne eigeluk wel trekken? Jeugdherinneringen van een gewone volksjongen - Soms waar un vèèrke pas geslacht, waar der zult en bloedworst en kaoikes zat, ge mocht et nie hebben.

Tony Ansems - ‘Zwarte Pietje gespuld’ (2007) - Der wier gesmuld van de vèèrrekeszult

Lechim -

‘En mar rèègene’

'n Oosterwèkse koffietaofel

Mee boeremik en zult en ham.

 

‘Moederdag’

't Smèère van de botterhamme

Mee èègegemoakte zult

 

‘Gift mar zuut’

Hij gaaf ze spek mee moffelbóóne

Boerebróód mee 'n schèèf zult

Mar ze ha'n liever kwattastrooisel

Goei eete was 'r aon verspuld

 

‘Gin zin mir’

Aacht brooikes dik mee zult en kèès

Elie van Schilt - ‘Alles is aanders’ (CuBra) - Mar soms hadden wij ok un buurtfist. Dan wieren bij de slager un paor verkuskoppen gekocht (Kop mee afval ) noemde ze ut toen. Ut afval was ut snijsel waor de slager gin worst van kon maoken ) Unne grote wasketel wier schongemokt en daorin wieren die koppen gekokt tot ut vléés zo van de botten afviel. Daor wier nog ut één en aander bij gegooid zoas, zout en peper, nootmuskaat, azèèn en augurken, dan ging ut dur de vléésmeulen en al de buren die hadden mee betaold aon de koppen die kwamen mee scholtjes en bakken, as ut un paor uur laoter was stèèf geworren dan hadden we zult zoas ge het nou niemir kopt bij de slager.

Er waren gin koelkaasten, dus we aten un week lang zult, tot ut uit oe oren uit kwaam.

zult, zure

Het koken van de diverse, uit de afvalproducten bereide gerechten (baklever, zure zult, preskop, balkenbrij) geschiedt thans volgens de moderne methoden der huishoudkunst, zoals de boerendochters het geleerd hebben op de landbouwhuishoudschool. (J. H. Kruizinga – Levende Folklore in Nederland en Vlaanderen; 1953)

zult

Viert men alom in den lande Sinterklaas op 5 of 6 December, in Westkapelle geschiedt dit van 6 op 7 December. In Noord-Brabant is op verschillende plaatsen het kaaiefeest vaak belangrijker dan de feestdag van Sint Nicolaas. Men eet dan zult, lever, hersens en balkenbrij en daarbij wordt een stevig glas gedronken. De „kaaien", die uit het vet gesmolten worden, worden met wat zout op het brood als lekkernij gegeten. (J. H. Kruizinga – Levende Folklore in Nederland en Vlaanderen; 1953)

zult + worst

Na de slacht houdt men een gezellige avond, ook om wat 'terug te doen' voor de buren die geholpen hebben. Men noemt deze avond o.a. op de Veluwe vetprieze. Er wordt koffie met koek geschonken, een borreltje en het pas geslachte varken wordt gekeurd. Meestal in de vorm van eigen gemaakte worst en zult. Vroeger at men bij deze gelegenheid balkenbrij. (Dr. TJ.W.R. de Haan, Folklore der Lage Landen, 1972.)

De verstandige kock (ed. 1669)

Van den afval

159 Van het hooftvlees

Om 't hooftvlees tot een kaes te parssen, soo neemt het hooft als 't wel verwatert is. Snijt al het vleesch wel van de beenen af en doet'er de klieren uyt. Of anders: bint het hooft heel toe en laet'et soo gaerkoken. Men neemt oock wel daerby den ommeloop van het beest en het hart. Als 't hooft gaer is dat de beenen daeruyt vallen, doet'et dan op een hackbort en soeckt'er de klieren schoon uyt. En daerna gehackt, maer niet kleyn. Dan gekruyt met zout, peper, notemuskaet en nagelen, elck naer u believen. Dan in een doeck vastgebonden en in de ziedende ketel - daer het vet afgeschept is -gedaen, om weder doorheet te worden en dan te parssen gheset met veel gewicht daerop.

Het hooftvlees eet men soo: kout met wat azijn. Oock stooft men 't wel op met suure of soete appelen. Het hooft van 't vercken wordt geklooft en gezouten, maer het kan niet langh duuren. Men koockt het oock wel op en neemt'er de beenen uyt en parst het op malkander. Dan wort'et wel gekruyt, tot sult in bierazijn geleyt. Oock worden de kakebeenen wel in de roock gehangen, die men kinnebackshammetjes noemt.