|
|
| INHOUD AUDIO INTERVIEWS |
| INHOUD WTT |
| CUBRA HOME |
|
|
Het Woordenboek van de Tilburgse Taal wordt mede mogelijk gemaakt door
|
|
|
|
|
|
Tilburgse dialectsprekers - geïnterviewd in 1978-1980 Aflevering 4 - Interview met de heer Van den Aker Transcriptie en samenvattingen: Hans Hessels |
|
Datum opname: 1978
Geïnterviewde: De heer Van den Aker. Hij werkte als baas bij Thijssen/Matthijssen-(???) (Houwer/Halle(?)), mevrouw werkte ook op de fabriek. Hij komt oorspronkelijk uit de Missionarisstraat, Noordhoek.
Onderwerpen: Katholieke Bond Tuinstraat, saamghorigheid, de wilde staking in 1937, Bond Koole, voedselverstrekking bij staking, cafés van ’t Hof en de Haas, Jantje Brouwers, de lage lonen, Drees, Marietje Kessels, boekje en prentjes van MK, cafés Noordhoek, steenhouwerij Petit, aanleg kanaal en Piushaven, omgeving Piushaven, De Hoeve, dodentransporten, begrafenisondernemers, thuis opbaren, doop, rijkdom en armoede, muziekinstrumenten, Orpheus, kiosken en muziekkapellen, bedevaarten, Driekoningen, Koosje Koosje, lampions, kazernes, gaslantaarnaanstekers, windhoos, latrines, café Elissen, schaft, de kermis, gildes, kruisboogvereniging, honden africhten, vogeltjes, Saroléa motor, Acht Zaligheden, motorfietsen, bombardement Rotterdam, puin ruimen, Moerdijkbrug, Mannaerts en Janssen-De Horion, Govers op Korvel, Goyaerts, Felix Donders, schoenfabrieken en brand van Arendonk, Vrij Uit, verschillen in dialect
“Ene Sarreleeja (Saroléa), ene zwaore Saroléa, honderdaachteseufeteg kieloow!”
Bijzondere Tilburgse woorden: voldersbaos (=voldersbaas), bukkeme (=bokkingen), ollògstèèd (=oorlogstijd), pliesiebuuroow (=politiebureau), köster (=koster), buukske (=boekje), ötkoome (=uitkomen, hier van een ”geheim”), ingeweeje, vvt inwije (=inwijden), prèntjes (=prentjes), hardstêenkapperij (=steenhouwerij), kenaol (=kanaal), gienderwèèd (=daarginds), Den Biestenhoutakker (=Biest-Houtakker), Lènshaajke (=Lijnsheike), nòdderaand (=naderhand), meejpesaant (=tegelijkertijd, van Frans “en passant”),öttakking (=vertakking), allemel (=allemaal, vergelijk: ammel, ammòl etc.), ouwverwèts (=ouderwets, ook “aawverwèts”), femielieleeje (=familieleden), vroegertèèd (=in vroegere tijden), Roosephoeve (=Rozephoeve), Orschòtsendèèk (=Oirschotsedijk), etzèllefde (=hetzelfde), dôodsbidder (= lijkbidder), wèpke (=webje, hier van takken etc. bij overlijden), palmtèkske (=palmtakje), kiest (kist), blaos (blaas, zwelling), bezije (=aan de zijkant), middelsèène (=medicijnen), onverschilleg (=maakt niet uit), outoow (=auto, ook “ootoo”), môonieka (=harmonica), dêen òf daander (=het een of het ander), konsèrtje (orkestje), Orfeejus (=Orpheus), kiejòsk (=kiosk), van klènsaf aon (=van jongsaf aan), opgebròcht (=grootgebracht, opgevoed), stillekesaon (=zoetjesaan), aoola (=aula), Den Hèllegen Eèk (=De Heilige Eik), nilles (=de heilige Cornelis, die in Esbeek werd aangeroepen tegen o.a. kinkhoest, maajmònd (meimaand), Driekôonenge (=Driekoningen), mèndje (=mandje), körrefke (=korfje), spilleke (=spil), derdeur (=erdoor), wirskaante (=weerskanten), hòj (=had hij), tas (=kop), vörrek (=vork), illèktriek (=electriciteit), lèmpke (=lampje), petrollie (=petroleum), bronollie (=petroleum), krib (=bed), strôojzak (=strozak), kèrremes (=kermis), kefeejke (=cafeetje), weejseej (=wc), grit (=fijngemalen steentjes e.d.), kooperslaoger (=koperslager), pròts (=praats, praatjes), zummem (=zullen we hem), klikker (=hefboom (?)), bèèrput (=beerput), schòft (=schaft), örgel (=orgel), bazzeroentje (boezeroen), mallemeule (=mallemolen), hoogaatie (=reuzenrad), ootooskòtters (=autoscooters), gebakkraom (=gebakkraam), nooga (=nougat), olliebòlle (=oliebollen), pòlling (=paling), deugenieterij (=deugnieterij), krösboog (=kruisboog), knòrrievoogeltje (=kanarievogeltje), zeebravinkske (=zebravinkje), zwaore mooter (=zware motor), sjèk (=shag), zwijnderij (ook “zwènderij” = zwijnerij), stillekes (=stilletjes), middelek (=hier als: onmiddellijk), em (=hij (Kempisch Vlaams)), spèùt (=spuit, hier brandspuit), Vier Geslachte (rubriek in vroegere “Vrij Uit”), diejalèkt (=dialect)
1
Van den Aker vertelt over zijn tijd als baas, de katholieke bond en de wilde staking in 1937.
“…èn daor hèbbek lang saome meej gewèrkt gehad, èn toen, die was daor den baos, de voldersbaos eigelek èn toen is hij gestòrreve èn toen bèn ik in zen plòts gekoome…”
“Jè, daor bèn ik toen ok onder gewist, dè was de kattelieke bond in de Tuinstraot toen dieje tèèd …tòt òn de staoking toe…want we hèbbe toen nòg es en staoking gehad, èn dè was toen in 37, en wilde staoking!”.
“…de mènse die staokten ammòl mar wij moese meej zès òf zeuve man, wij waare òngeweeze vur den baos, wij môoge nie meej staoke!”.
“Mar toen zèg ik ok teege men andere maote, we waare toen meej zeuve man die daor bè mekaare waare, ik zèg “as göllie nouw wilt blèève wèrreke”, ik zèg “dan moete vort binne blèève”, ik zèg “want ze brènge oe naor hèùs, vendaog òf mèèrege krèège we nòg en pak slaog erbij!”.
“…èn toen zèn we nòr Kees Kèùpers gegaon, dè was toen de voorzitter in, van den bond in de zijstraot…”
2
Hij vertelt verder over de staking en het gebrek aan geld bij de bond. Ook de lonen voor de fabrieksarbeiders waren erg laag.
“..èn toen bènneme ok nòr die vergaadering gewist in de Koejstraot èn dè was toen dieje tèèd Koole èn nòg êene waare daor de leiders mar dè was van dieje kommuunistiese dinge toen al meer, hè..”.
“…èn toen kosseme saoves òf tweej keer in de week bij Toon van ‘t Hof op de Bredòssewèg in die kefeej daor vruuger de Haos gezeeten heej…”.
“…den êenen tèèd krêede brôod onder oewen èèrem èn den aanderen tèèd krêede en stuk òf drie bukkeme èn dòr koste saoves meej opstappe…èn dè was al wègge krêegt van de, van hil den dinge…en gin lôon!!”
“Et ging oover den diejen, hè…meer gèld…nòdderaand hèbbe ze dè gedaon gekreege, zo stillekes aon, hè”.
“Ik heb toen bij Jantje Brouwers gewèrrekt gehad in den ollògstèèd want toen bèn ik meej, meej wèrkverlòf gekoome, pas tweej mònde èn toen wèrrekte ik bij Jantje Brouwers neegeneneegeteg uren in de week. Van smèèreges vèèf tòt saoves neege èn saoterdagsaoves tòt twaalef uure èn dan krêegeme en dubbeltje per uur!”.
“Want toen dieje tèèd dè dieje, dè diejen Drees hier toen ammel in die beweeging zat, jè, die wèrrekte netuurlek ammòl veur!
3
Van den Aker kent nog vele bijzonderheden van de moord op Marietje Kessels! In de omgeving van de Noordhoek is er naast de kerk en de fabriek van Kessels nog veel meer verdwenen
“Daor hèbbek zèlf nòg verschillende keere nòr wiste kèèke asse dieje moordenèèr oover de straot heene laajde vant pliesiebuuroow aaf nòr de kèrk”.
“De pestoor Zinniq Bergman isser van gestörreve, de köster, die isser toen nòr Bèls toe gevlucht èn de schilder Mutsers (Mutsaerts) hèbbe jaoren in Bèls gezeete, dus dès nôot nie bekènd gewist!”.
“Mar der is toendertèèd en buukske ötgegeeve gewist van dè kind van Kessels èn der stond, in dè buukske heej ingestaon as dè die ouwe man Jongbloets, die zat achter in de kèrk èn as die nòg enen dag had kunne leeve òf tweej, dan had et öt kunne koome…mar nouw môog et nie ötkoome omdè de Noordhoekse kèrk nie ingeweeje was toen dieje tèèd…”.
Gedachtenisprentje Marietje Kessel - coll. RAT
“Der zèn prèntjes van ötgegeeve meej, meej footookes ok van et kind van Kessels…van die muuziekinstruumèntefebriek…nouw dè was nòg gin vèèf menuute van hèùs aaf…”.
“…ón den ooverkaant van, van de kerk, daor hadde vruuger de bierhal (?) van Panhuysen…èn òn den ooverkaant hadde Piet Krèùse (Kruyssen), die kefeej èn dan hòdde teegenoover op den hoek, hòdde Jantje Vorselaars zitte, ok en kefeej!”.
4
Vervolgd wordt over steenhouwerij Petit (Langestraat) en de aanleg van het kanaal en de Piushaven waarvoor een aparte aftakking moest worden aangelegd.
Bedrijfspand van de firma Petit - coll. RAT “…èn dan hadde die hardstêenkapperij van, van Petit, dè was daor ammel êenen hoek mar dès, hil et zaakje is daor ammel wèg vort, hè…dès ammel vort wèg…”.
“…et kenaol dè was nòg nie gelèèk oope…èn toen wast, in den ollògstèèd ok nòg gebeurd, en bietje vur den ollògstèèd…want den dèèk hier, die, die, de verkeerswèg, den dèèk, dès zaand wòr den dèèk meej opgehôogd, dès ammel zaand hier öt et kenaol!”.
“…èn toen zèn wij op de schòtse, zèn wij nòg ôojt oover et kenaol gereeje gienderwèèd nòr den Biestenhoutakker toe toendertèèd èn toen is dè, is dè durgetrokke gienderwèèd gelèèk nòr Dongen op aon…èn van Tilburg aaf kwaam et tòt hier op de Lènshaajke, zak zègge…”.
“De Piushaove dèttis, dè hèbbe ze toen nòdderaand ok meejpesaant tegelèèk oope gemòkt daor, hè, dè kenaol, dè is durgetrokke van, jè, van, van, van Den Bosch aaf, zak mar zegge, nòr hiere toe èn toen in de Piushaove hèbbe ze daor zon öttakking gekreege…”.
“Daor hèbbe ze toen hèùze van, van de Hoeven aaf hèbbe ze ènkele hèùzen af moete breeken hè, want toen krêeg daor, krêeg daor, van de Hoeven aaf krêeg hij daor en aftakking oover de Bosscheweg aaf nòg, zak zègge, krêeg hij en aftakking nòr de Piushaove…”.
5 Van den Aker over de nieuwe huizen en fabrieken bij de Piushaven. Plots worden de vroegere dodentransporten van “haaj” naar dorp en stad besproken.
“…rondom Piushaoven èn zôo…moete es kèèke…de Leenherenstraot èn de Groenstraot, dè was vroeger allemel een vèld, zak zègge…èn dan hadde daoraachter hadde dè febriekske van, van dinges, van.…van Franke, dè vèrverijke…van daor, jè, dè zaat daoraachter ôok èn toen is nòdderaand, is dè febriekske nòg òngekoome van de, van dè kinderwaogefebriek van Mutsers (Mutsaerts) èn zôo…”.
“Dòr stonde vruuger allemel mar van die ouwverwètse höskes hè…et stond ammel vol mar et was ammel oud!”.
“Dan wier zon zandkar meej pèèrd èn waoge, wier zon lèèk op zon zandkar geleeje…gezèt…èn dan ginge der ènkele femielieleeje, ginge der rondom op zon kar zitte èn dan brènge ze oe van öt de haaj èùt, zak zègge, dèsse oe nòr et dörp toe brènge!”.
“En hil ouwe taante van mèn grotmoeder, zak zegge, die wonde toen vroegertèèd op Roosephoeve in Oisterwijk, dè was teege den Orschòtsendèèk aon èn dè was wèèd de haaj in èn die zaat daor op en boerderij!”
“…èn dan vur et dörp nèt òn de Strôom daor stòpte de waoge èn dè wòrt gelèèk van de waoge gehòld èn dan wòrret, van daoraaf ginge wij nòr de kèrk!”
“In Tilburg ging dè presies etzèllefde! As hier in de haaj, iemand vèrder in de haaj iemand wonde, dan bròchte zem ok nòr de stad toe!”
6
Over begrafenisondernemers, doodsbidders en het dagenlang opbaren van de doden in huis. Denissen, Tieleman en van Gestel worden genoemd
Wepke - coll. RAT
“Jao, ge hòd van die dôod, ge hòd van die dôodsbidders hadde, die kwaame dan. Want vruuger, vruuger hadde op veul plòtse as de meense enen dôojen in hèùs hadde, dan wier der zon wèpke bèùte gezèt, en paor stêene teege mekaaren aon èn daor zon palmtèkske tusse, en boske strôoj…”.
“As vruuger ne meens dôod was, dan stond dieje meens, die stond in hèùs in en kiest èn dan stond ie vur et raom èn dan kosse de meense van bèùten et raom, koste, koste gij nòr den dôoje stòn te kèèke!”.
“Tweej, drie daoge stonde ze zoiets den dôoj, den dôojen in hèùs èn dan bròchte ze em wèg… jè, dè was de kèùl in!”
“En dan had ze smèèreges asse dan die kiest daor, diejen dèksel omhôog di, had ze zon blaos bezije op dieje mond zitte, dan was die, die middelsèène òn et wèrreke gewist òf zôo, hè, èn dè kwaam daor in die blaos èn dan din wij die blaos èlleke keer aaf. Dè hèbbe we drie daoge gedaon zolang tòt ze begraove wier!”.
7
Het (niet) feesten rond geboorte en doop en de tegenwoordige rijkdom. Er wordt ook gesproken over het vervaardigen van gereedschap en (muziek-)instrumenten.
“Asser ene, ene klèène kwaam hier òf daor, onverschilleg, dan ging zon vroedvrouw, die ging er meej, hè, omgewikkeld in den èèrem meej en paor (???) erooverheene èn dan ging ze der meej nòr de kèrk èn dan wier zon kind gedopt èn dan kwaam et wir tèùs!”
“Toen zaate de meense in, die hadde gin sènte, jo! Der zaate gin sènte bij de meense, hu! Mar nèt as naa! Naa wil den êene nòg grotter as den aandere…onverschilleg wèlleke plòtse dègge naa zèèt. Tis meej hèùze kôope, tis meej hèùze vèrkôope, tis enen outoow, tis en, tis dit òf tis dèt!”
“Toen ik bij Thijssen-Halle (?) ging wèrreke, toen waaren er vier jonges waaren der. En toen ik bij Thijssen-Halle wèrrekte, toen was den irste dèsse daor en fiets krêege, die hadde nòg nôot gin fiets gehad èn ze moese meej viere moese ze fietse leere bij ons op de, op de plòts, op de febrieksplòts!”.
“Nèt as toen die lui, nèt as die van, van Kessels. Ge had aaltij hier of daor meense die mòkten en môonieka ôf dêen of daander instruumènt èn zôo. En dè zèn ok wèl plòtse dèsse zon klèèn konsèrtje bè mekaare kosse krèège, zak zegge, meej en paor man.…”.
8
Van den Aker over Orpheus, harmonietjes, kiosken en muziekkapellen die vroeger bestonden. Hij ging ook naar de bedevaartsplaatsjes in de omgeving als er muziekkappellen optraden.
“Mar nèt as vruuger van Orfeejus (Orpheus) ôok, die hadde en schôon, en bèùtegewoon goej harmenie èn die spulden in et Wilhelminapark, ginge ze sondagsmiddags, spulde ze dan en meziekske, hè. En nèt as op den Heuvel op de kiejòsk ok al…daor heej vruuger ok ene kiejòsk gestaon die muziek gaaf. Körvel presies inder!”.
“Van klènsaf aon zèèk opgebròcht van Körvel zôo stillekesaon ammel deeze kaant in, van dèèn nòr daander. Mar jè, dan krèède oover, dan krèède zôo es wè. Want nèt as, dêen plòts, dêen buurt vènde dit èn daander buurt vènde dè. En zôo krèède bè mekaare dèsse zo iets op gòn rèùme ôf iets bè mekaare trommele èn dèsse zon hèrmenieke van maoke ôf zôo…”
“…in de aoola hier van, van et hèùs, dan was ok zon, zon hèrmenieke van die aaw manne die ok ammel bij de meziek gewist waare vruuger èn naa meej de aaw manne bij mekaare gebleeve zèn èn dan geeve ze hier òf daor zon, zon konsèrtje, hè…Et Hèrmenieke noeme ze derèège, hè…Dès leuk!”.
“Mar nèt as in Orschòt daor bèn ik ok verschillende keere nòr toe gewist toen in dieje tèèd, in dieje tèèd, dè was den Hèllegen Eèk! En Esbeek de was vur de, vur de, de nilles, vur de kinkhoest!”
9
Vervolgd wordt met de bedevaarten naar Sint Job, de Hasseltse kapel, Den Bosch en Esbeek en het Driekoningen en Koosj Koosje zingen. Lampions en sterren werden vaak zelf gemaakt!
“Sint Job dè was Berkel-Enschot, dè was himmel nie zo wèèd hè, hier bi…, zo wè bi…, binnendeur dan waar, dan zèèder zôo…Hasselse kapèl ôok, daor gingde sondagsmèèreges, sondags, sondags nògal dikkels nòr toe, mar jè, dès èlke keer in de maajmònde mar, hè!”.
“Et was netuurlek ammel vur kènder, hè…de snoep èn de sènte, meer krêede nôot nie…!!”
“Dan gingde Driekôonenge zinge, dan ginge ze de straoten aaf èn dan hadde zon mèndje bij, zon körrefke, èn dan krêede ooveral en paor (...) òf en snoepke èn zôo òf meense wòr ge ene sènt van krêegt èn agge dan tös kwaamt hadde meschien en kwartje òf tweej kwartjes…”.
“Mèn vadder ha vruuger, die was timmerman, die ha zon stèr gemòkt. Zon, zon, zon, zon dinge rond gemòkt èn dan zon spilleke derdeur èn wirskaante en stèr, en stèr gemokt, zôo van die hout mar, èn dan hôj ie onder de dinge zon, onder spilleke en touwke aon en agge dan trok dan begòs die stèrre rond te draajen, hè!”
10
Er wordt nu gesproken over het leven als soldaat in de kazerne. Van den Aker was een tijd in Harskamp gelegerd en kwam oorspronkelijk uit de Missionarisstraat, Noordhoek.
“…èn as ge dan en tas verongelukte òf ge verongelukt en mès òf ge verongelukt oewe vörrek òf oewe leepel dan koste nòg betaolen ôok!!!”
“…èn ze begosse meej die hoofdkusses te gôoje, dèsse de lèmpkes van et dak afgôojde, dan koste die ok ammel nòg es betaole, dè ging ammel van die neegeteg sènten aaf!”
“Dè was ammel gas, toen was er gin illèktriek!”
“…was er zonne man, zon man van et gaslicht òngestèld meej zonne lange stòk meej zon lèmpke veur derin, petrollie, hè, en knoetje in meej bronnollie èn dan gingie saoves dieje lantèère veur in dè gòtje steeke, de lantèèren ònmaoke”.
“…òf, òf op bèd ligge saoves, op, op de krib, zak zègge, èn dan die kusse, die hoofdkusse, dè was ammel mar strôoj, strôoj, strôojzak èn en strôojkussentje èn en deekentje der ooverheen meej en laokentje èn dan wier smèèreges òf saoves, wier dè kussentje van aachter oewe kòp öt getrokke!”.
“Ik hèb drie mònde in de Harskamp gezeete èn, èn dan sliepeme gewoon in tènte èn op en gegeeve memènt toen, dè was nèt meej de Tilburgse kèrremes èn toen wasser zon windhoos gekoome èn toen waaren er van de honderd tènte, zak zègge, wèl tacheteg gelèèk in mekaare gewaajd!”.
“Koske van de Wouw wonde op de hoek van de Misjenaaresstraot (Missionarisstraat) in dè kefeejke daor!”
11
Het is nu de beurt aan de latrines in het legerkampement van barakken en tenten. Ten slotte komt de kermis ter sprake.
“En die weejseejs, die waaren er toen nòg gin. En dan wieren er en paor van die paolen in de grond gezèt èn daor laag zonnen ballek laag ooverheene èn as gij behoefte moest doen dan koste gij meej oew blôote reet op zonnen ballek gòn zitte, dan viel dè aachter oewe rug, viel dè in zonne grit neer!”
“Toen krêeg ik zôo es moejte meej êene èn dè was ene kooperslaoger, die was hier bij Smans in de Gasthèùsstraot toen dieje tèèd en daor kènden ik em van èn die hò nògal veul pròts…”.
“…èn toen zaatie dan op zen gemak, zaatie daor ok op diejen ballek…ik zèg teege mènne maot, ik zèg “gòdverdomme”, ik zèg “daor zittie”, ik zèg “naa zummem tòch es te pakke neeme” èn wij stillekes aachteraon ok ammel bij diejen ballek èn ik stot meej menne schouwer zôo in êene keer teege dieje klikker aon èn hij viel aachteroover in diejen bèèrput, hè, hè, hè, ik zèg gòdverdomme, heej!”.
“Dè was augustus, was dè. Jè, dè was vier daoge kèrmes òf drie daogen eigelek mar. Zaoterdag begos dè, dè was zaoterdag, zondag, mòndag èn woensdag!”
“…èn tusse de middag hadde dan en hallef uur òf drie kwertier schòft”.
12
In de middagpauze vanuit de fabriek gauw even naar het café Fons Elissen aan de Noordhoek. Vervolgens wordt gesproken over de Tilburgse kermis en de schuttersgilden.
“En dan wonde Fons (Aleejaose = Elissen), die wonde daor op de Noordhoek, dè kefeejke, ik weet nie òf ge dè ôot wèl nie, dè, dieje kefeej daor ôot gekènd hèt…èn daor stond aaltij enen örgel…èn dan ginge wij om twaalef uur, gòn wij schòfte èn dan zètte we de zaak stil èn dan vlug, vlug in et bazzeroentje zôo mar èn en paor klumpkes aon nèt doen òf ge stond te wèrreke, gauw èfkes nòr Fonske Illese (Elissen), gauw en glòske bier drinke èn dan wir in et febriek!”.
“…Jaaa…ene mallemeule èn enen hoogaatie èn ene ootooskòtters èn zôo èn dan gebakkraome èn snoep èn nooga, olliebòlle èn, jè, pòllinge èn zôo. As ge dan saoves nòr de kèrmes waart gewist dan moeste enen bèùl olliebòlle meejneeme òf et was nie goed, hè, dan hoefde nie tös te koome!”.
“…èn deugenieterij hèbbek nôot gin ötgehèld hor, flauwekul èn zôo…”.
“Wèl bè de krösboog gewist! Krösboog zèèk wèl ôot bij gewist! Mar aanders, aanders…Nèù, dè was toen mar en gezèlschap onder mekaare, zo mar en vereenegingske dègge zôo, jao, meej en man òf tien twaalef, zak zègge, dègge dan zon, zon, zon dinge had èn dègge es op en plòts hier òf daor es nòr toe gingt, dègge es ene keer gingt schieten èn zôo…”.
13
Van den Aker heeft honden en vogeltjes gehouden en op een zware Saroléa motor gereden. Hij maakte ritjes door de Acht Zaligheden maar ook naar Rotterdam om shag te halen.
“…tweej, drie grôote honden in de kôoj èn dòr was ik ok aaltij meej onder de hondeklub bij boerke Mutsers toen dieje tèèd…ginge we ok aaltij en paor keer in de week saoves oefene ast goej weer was èn sondags…honde africhte!”
“…voogeltjes hèk ok aatij gehad, knòrrievoogeltjes, zeebravinkskes èn zôo..”
‘’…èn en jaor of aacht mooter gereeje gehad, zwaore mooter gereeje vruuger… mar jè, daor zèèk ok öt moete schaaje dèk niemer kos want in den orlòg moes ik em afgeeve…”
Publiciteit voor Saroléa-motoren
“Ene Sarreleeja (Saroléa), ene zwaore Saroléa, honderdaachteseufeteg kieloow!”
“Jaa, dan reeje we sondags dan hier es nòr toe èn dan daor es nòr toe, dan es nòr Rotterdam èn dan wir es en ènd vèrder èn zôo èn dan, èn dan gong we nòr de Acht Zaligheden zôo èn dan din we zôo wè rondrije zôo, en liefhèbberij zo mar es, hè. Ik had em eigelek zo mar vur de liefhèbberij!”.
“…òf dè we èfkes nòr Rotterdam reeje om en paor pèkskes sjèk gòn te haole daor bij, op de febriek, hè, hè, hè”
14
Na de ergste bombardementen op Rotterdam is van den Aker nog op de fiets naar daar gereden om de ravage te aanschouwen. Tijdens de oorlogsjaren maakte hij nauwelijks nog (fiets-)tochtjes. Mevrouw van den Aker schuift nu ook aan.
“Toen et zo wèt afgelôope was die grotste zwijnderij daor in Rotterdam, dan bèn ik meej de fiets nòr Rotterdam toe gereeje. Dan reej ik smèèreges om aacht uur reej ik tèùs wèg èn ik was nèt om twaalf uur was ik in Rotterdam… daor òn de, òn de Wilton febriek!”
“…èn dèsse daor langs de haove dieje pèùn van die bank èn van die hèùze diese ammel daor van boovenaf ammel wègschôove èn ammel de haoven in…èn dèsse daor dôoj meense onder dieje pèùn öthòlde meej kachels èn alles èn daor meense onder dieje pèùn öttrokke…”
“Moerdèèkbrug…dan gingde oover de brug…dan koste de brug oover, allêen en rijbaon oover de brug, hè, der waare wèl plòtse waor stukken öt waaren èn gaoten in waare, mar jè, dan moeste vurzichteg zèèn, hè”.
“Toen zèèk, toen zèèk nèrges niemer gewist. Aaf èn toe hier òf daor es nòr toe gaon meej de fiets òf zôo, mar…ik hèb menèège zôo nèrges mir op toegeleej om nèrges nòg wèèd gòn te fietse…nèè…dè gaoter ammel stillekes aaf…èn naa maak niemer fietse!”
“O jè, op de Körvelsewèg, jè, van dinge, jao, dè weet ik wèl van Krèùse (Kruijssen), jè, nou jè!”
15 Gesproken wordt vervolgens over winkelzaken aan de Korvelseweg, de politieke partij van ex-kapitein Felix Donders en de schoenfabrieken van Janus en Cees van Arendonk
Het winkelpand van Govers op Korvel, 1936 - collectie RAT
“Govers op Korvel die heej ok gezeete nèffe de febriek van, van Goyaerts op den hoek in de Heuvelstraot. Hier hadde et hèùs van, van Goyaerts èn dan hadde de poort èn dan gingde daoraachter de febriek in èn dan daor onder de inrit, daor hèb ik mèn irste wieg gekòcht!”.
“…èn Horsten-van Geloven èn van Gestel-Donders…Felix Donders, dè kannek nie zègge…”
“…die had en partij gehad, Felix Donders, jè…mar ik weet nie…hij was kapitein in dienst…jè, dè weet ik wèl mar wè, wèttie hier ötgevoerd heej nòdderaand, dè weet ik nie òf dèttie eigelek en bedrèèf òf iets ha…”
“Toen dè febriek afgebraand is hèbbe zem (Cees van Arendonk) middelek teege de grond òn gespoote…jè…jao…dès afgebraand daor…op de Körvelsewèg”
“…aachter zonnen bôom stond em zôo te kèèken, hè, èn zo wè dichterbij zôo èn daor was dan den braand èn diejen braandweer, die, die had daor zeeker èèreg in èn der zèt er êen de spèùt èn die spôot em zôo aachter diejen bôom èùt!”.
“Toen wonde wij nòg in de Milstraot (Meelstraat), zo lang is dè geleeje …jè, ik hèb driejenvirteg jaor in etzèllefde hèùs gewond in de Ballingstraot…”. [Banningstraat?]
16
Mevrouw herkende in “De 4 Geslachten” in “Vrij Uit” haar oude huis in de Ballingstraat. De interviewer vraagt naar verschillen in dialect tussen boven en onder de spoorlijn maar de heer en mevrouw kunnen dat niet beamen.
“…de kraant nie…daor die Vier Geslachte op stonde…Vrij Uit! In Vrij Uit! Daor stòn vier geslachten in èn et jongste paor wont in mèn hèùs daor ik gewond hèb, Ballingstraot vèèvendèrteg!”.
“Ik koom van, van den Besterd…mar ik bèn nie op Gurke nie, wèl, wèl Besterd, Besterd èn omgeeving daor. Mar ik bèn Stokhasselt bèn ik geboore mar bij ons, wè dè vruuger was, was wel gemakkelek van dèèn hèùs nòr daander hè, snapte nie?”
“As ge nouw, jè, vèrder komt nòr Lôon òf zôo, dan die kaante, nòr Kètsheuvel dan wir wèl, mar nèt as hier, nèt as hier in Tilbörg op zen èège, gelêûf ik nie dè in hoofdzaak eigelek en aander dinge heej gehad, en aander diejalèkt”. |
Luister naar het bestand
