|
|
| INHOUD DOSSIERS |
| INHOUD W T T |
| CUBRA HOME |
|
|
Het Woordenboek van de Tilburgse Taal wordt mede mogelijk gemaakt door
|
|
|
|
Dossier |
|
Mees
1 De mees in het WTT, zie:
2 De namen van de mees in Zuid-Nederland -- door dr. Jos Swanenberg 2.1 Koolmees Uit: Lexicale variatie cognitief-semantisch benaderd - Over het benoemen van vogels in Zuid-Nederlandse dialecten - dr. Jos Swanenberg; Nijmegen 2000.
koolmees (ook keulmees, kielmees, koolmeeuwes, kulmees): freq. Holl.-Br., verspr. Noordwestbr., zeldz. Maasl., Oostnoordbr., Kemp., Zuidbr., Getel. en Bud., ook in Dinteloord en Haps (68). koolmeesje (ook keelmezeken, koolmeeske, koolmezeke, kulmeeske): zeldz. Mark., Kemp., Pajott., Hagel., in het westen van het Maasl. en het westen van het centr.-Zuidbr., ook in Dinteloord, Loenhout, Gemert en Waalre (19). kolenmeesje (kolemeeske): St-Margriete-Houtem. blauwmeesje (blauwmeeske): Zevenbergschen Hoek. zwartkopmees: Grave en Overloon (2). keesmees: Ranst en Herentals; Antwerps Wb. 1 (3). keesmeesje (keesmeseke, keesmezeke, keesmezeken): Herentals, Lier en Eizeringen (4). kezenmees (ook kesemees): zeldz. Getel. en in het zuiden van het Antw., ook in Oeiegem, Olen, Tisselt en Mechelen; Hagelands Wb. 2 (14). kezenmeesje (kesemeeske, kezemeeske, kezemezeke, kezemezeken): freq. Getel., zeldz. Zuiderkemp., ook in Antwerpen en Zandhoven (21). bijmees (ook biemees, biemeeuwes, bijmeeuwes): freq. Bar., Oostnoordbr. en Cuijks, zeldz. Maasl., ook in Hoogerheide, Kalmthout, Wechelderzande en Vorselaar (45). bijmeesje (ook biemeesje, biemeeske, biemeeuweske, bijmeeske, bijmeesken): freq. Oostnoordbr. en Cuijks, ook in Waspik, Zevenbergen, Retie, Huisseling en Soerendonk (77). bijenmeesje (bijemeeske): Maashees. klopmees: Antwerps Wb. 3. slagmees: Antwerps Wb. 2. mees (ook mese): verspr. Noordwestbr., Middennoordbr., Oostnoordbr. en Kemp., zeldz. Getel. en Cuijks, ook in Dinteloord, Budel en Kester. (20). meesje (ook meeske, mezeke, mezeken): zeldz. Holl.-Br., ook in Bornem, Baarle-Hertog, Heesch, Cuijk, Eizeringen, Dworp en Boutersem(IO). mezel (miezel): Oudergem. bijmus (ook biemus): freq. Bud., ook in Turnhout, Best en Liessel (6). bijmusje (biemusje, biemuske, biemusken): zeldz. Maasl., ook in Turnhout en Kasterlee (8). bijmuis (biemuis): Arendonk. bijmuisje (biemeuske, biemuischen, biemuisje, biemuiske, biemuisken, bijmeuske, bijmuisken): zeldz. Kempenl., ook in Ravels, Retie, Kasterlee, Leenderstrijp en Budel; Kempenlands Wb. 1 (13). keesmus: freq. in het zuiden van het Hagel., ook in Bornem, Hombeek, Hever en Sterrebeek (9). keesmusje (keesmuske): zeldz. centr.-Zuidbr., Hagel, en in het westen van het Getel., ook in St-Amands (9). kezenmus (ook kesemus): freq. Kleinbr., ook in Testelt en Kersbeek; Antwerps Wb. 2 (13). kezenmusje (kezemuske, kezemusken): zeldz. Kleinbr. en in het oosten van het Kemp., ook in Niel (11). dubbele kezenmus (dobbel kezemus): Steenhuffel. koolmus (ook keelmus, kuilmus, kulmus): freq. centr.-Zuidbr., Hagel, en Getel., zeldz. Zuiderkemp. en Mark., ook in Herne (32). koolmusje (keelmusken,kjelmuske, kjelmusken, koolmuske, kulmuske): freq. Zuiderkemp. en Hagel., zeldz. centr.-Zuidbr., ook in Etten, Rucphen, Dessel, Mol, St-Katherina-Lombeek en Liedekerke (20). blauw koolmusje (blaat kulmuske): Geel. blauwkoolmus (blakoolmus): Aarschot. kolenmus (kuilemus, kullemus): Herentals en Nijlen (2). kolenmusje (kolemuschen, kullemuske): zeldz. in het oosten van het Kemp. (4). blauw kolenmusje (blaat keulemuske): Veerle. korenmus: Bergen op Zoom. schurenmusje (schurremuske): Gestel (bij Meerhout). keimus: Herentals. rietmus: Lier. mus: Noorderwijk. bijmeeuwtje (biemeeuwke): Hoogerheide en Vlijmen (2). dubbele bijmeeuw (dubbele biemeeuw): Herpt. koolmeeuw: Tilburg. koolmeeuwtje (koolmeeuwke): Heusden. kolenmeeuwtje (kolemeeuwke): Veen. korenmeeuwtje (korenmeeuwke): Woudrichem. bijmeester (biemeester): zeldz. Noordmei. (5). bijmeestertje (biemeesterke): freq. Noordmei. (9). dubbele bijmeester (dobbele biemeester): Oss. enkele bijmeester (enkelde biemeester): Oss. bijbijter (biebijter): zeldz. in het noorden van het Kempenl. (4). bijenbijter (bieënbijter): St-Oedenrode. dubbele bijenbijter (dobbelen bieënbijter): Nijnsel. bijenvanger: Beers. bijenvreter (bijefreter): Beugen. bijpikker (biepikker): freq. in het oosten van het Bar., ook in Poppel (6). bijpikkertje (biepikkertje): Dongen-Vaart. bijdief (biedief, piedief): freq. Mark., Tilb. en in het westen van het Bar., zeldz. in het zuiden van het Holl.-Br. en het westen van het Noordmei., ook in Hintham en Liempde (42). bijdiefje (biediefje, biediefke, piediefke): freq. Mark., Tilb., zeldz. in het westen van het Noordmei., ook in Capelle, Hoeven en Liempde (23). dubbele bijdief (dobbelen biedief): Schijndel. dubbelbijdiefje (dobbelbijdiefke): Schijndel. pietdief: Baardwijk. spekdief: Steenbergen. koolerd (koeierd): Lieshout. koolder (ook koelder): Werkendam, Stiphout en Helmond (3). kooldertje (koolderke): Nieuwendijk. bijkoolder (biekoolder): Veghel. koolver: Empel en Gewande (2). bijkoolver (biekoolver, biekalver, biekulver): freq. in het noorden van het Noordmei., zeldz. in het westen van het Maasl., ook in Drimmelen en Helmond (11). bijkoolvertje (biekoolverke): Empel. koolkoolver: Empel en Gewande (2). bijkuiver (biekulver): Middelrode en Boekei (2). bijkuivertje (biekuiverke): Nuland. bijmook (biemook, biemeuk, biemuik): zeldz. Kempenl., ook in Hooge en Lage Mierde; Kempenlands Wb. 1 (9). bijmookje (biemeukske, biemuikske): Reusel en Bladel (2). bijbok (biebok): Kempenlands Wb. 1. bijteut (ook bieteut, bietuut): freq. Noorderkemp., zeldz. Bar. en in het noorden van het Antw., ook in Bouwel en Herentals (19). bijteutje (ook bieteutje, bieteuke): freq. in het westen van het Bar., zeldz. in het noorden van het Antw., ook in Standdaarbuiten, Oudenbosch en Bergeijk (13). bijenbeest (biembees): Herpen. bijenbeestje (biembeesje, biembeeske): Velp, Uden en Oeffelt (3). biemnestje: Berghem. geelborstje (ook geelbosje): Made, Capelle en Leende (3). blauwkopje (blauwkopke): Heusden en Tilburg (2). zwartkop (ook zwatkop): Haarsteeg, Herne en Landen (3). zwartkopje (swartkopke, zwartkopke, zwatkopke): zeldz. in het noorden van het Tilb., ook in Halsteren, Capelle, Lith, Oss, St-Anthonis, Deurne en Walshoutem (11). stijfselkopje (stijfselkopke): Raamsdonksveer. ossenkopje (ossekopke): Halsteren, Bergen op Zoom, Drimmelen, Velp, Schijndel en Veghel (5). ossenhoofdje (osseneuke): Den Dungen. blauwsijsje: Alem. sijsje (sijske): Poppel. keut: Bouwel en Herentals (3). keeskeut: Bouwel en Herentals (3). keespook: zeldz. Zuiderkemp., ook in Binkom (5). keespreut: freq. in het noordwesten van het Kemp. (6). kezenpreut: Olen. keesmietje (keesmieke): Wezemaal (2). kezenmietje (kesemieke, kessemieke, kezemieke, kezemieken): zeldz. in het oosten van het Zuiderkemp., ook in Baal en Aarschot (6). koolpijpje (koolpijpke): Deurne. blokvink: Overloon. botvink: Best. sitje: Wechelderzande. toetimmertje (toetimmerke): Schijndel. klimmertje (klemmerken): Herne. overmeter: Best. iedietwee: Roosendaal. schiet in het vuur: Boxmeer, Overloon en Budel (3).
 2.2 Pimpelmees Uit: Lexicale variatie cognitief-semantisch benaderd - Over het benoemen van vogels in Zuid-Nederlandse dialecten - dr. Jos Swanenberg; Nijmegen 2000.
pimpelmees (ook pempelmees, pimmelmees, pumpelmees): freq. Zuidbr. en Zuiderkemp., verspr. Antw., zeldz. Noordmei., Kempenl., Noorderkemp. en Getel., ook in Waalwijk, Engelen, Roosendaal, St-Lenaarts, Oijen, Boxmeer en Budel (53). pimpelmeesje (ook pempelmezeke, pimpelmeeske, pimpelmezeke, pimpelmezeken, pumpelmeeske): freq. Pajott. en centr.-Zuidbr., ook in Berkel, Roosendaal, Herenthout, Volkel, Veldhoven, Merchtem en Boutersem (15). pimpelpees: Uden. pimpel: Beers en Cuijk (2). pimpeltje (ook pimpelke): freq. Holl.-Br., ook in Tilburg (7). pimpelaar: Halsteren. pinkelmees: Boom. hemelmees: Woensel. hommelmeesje (hommelmeeske): Someren. bijmees (biemees): verspr. Oostnoordbr., ook 's in-Hertogenbosch en Oosteind (11). bijmeesje (ook biemeesje, biemeeske, bijmeeske): verspr. Oostnoordbr., zeldz. Cuijks (18). bijenmeesje: Overloon. keesmees: Vorselaar en Nijlen (2). blauwe keesmees: Antwerps Wb. 1. blauwkeesmees: Turnhout. kezenmees (kesemees): Ranst en Rummen (2). kezenmeesje (ook kezemeeske): zeldz. in het zuiden van het Getel., ook in Broechem (4). blauwe koolmees: Everberg. blauwmees: Boxtel, Wommelgem, Oelegem, Ranst, Beugen en Geldrop (6). blauwmeesje (ook blauwmeeske): Zevenbergschen Hoek, Drimmelen, Engelen, 's-Hertogenbosch, Dinteloord, Gilze-Rijen, Cuijk, Best, Geldrop en Someren (10). blauwkopmees: Woudrichem en Dinteloord (2). blauwe mees (bla mees): Aartselaar. bonte mees: St-Anthonis. mees: zeldz. Holl.-Br., ook in Lepelstraat, Dinteloord, Alphen, Oostmalle, Merksem, Oploo, Kester, Lubbeek en Landen (12). meesje (ook meeske, mezeke,mezeken): zeldz. Holl.-Br., ook in Bergen op Zoom, Beerse, Heesch, Liedekerke, Dworp, Heverlee en Tienen (10). pimpelmus: Londerzeel, St-Pieters-Rode en Waasmont (3). pimpelmusje (pumpelmuske): Bierbeek. bijmus: Soerendonk. bijmuisje (biemuiske, bijmuisken): Arendonk en Retie (2). blauwmus (blaatmus): Sterrebeek. blauwmusje (blauwmuske): Berghem en Leende (2). blauwmuisje (blauwmeuske, blauwmoeske): Geldrop en Budel (2). keesmus: freq. centr.-Zuidbr., zeldz. Hagel., ook in Puurs (9). keesmusje (keesmuske): Boortmeerbeek en Lubbeek (2). klein keesmusje (klein keesmuske): Kerkom. kezenmus: Merchtem, Kersbeek en Miskom (3). kezenmusje (kezemuske): Balen, Olmen en Veerle (3). blauwe kezenmus (bla kezemus): Steenhuffel. klein kezenmusje (klein kezemuske): Balen en Olmen (2). blauwe koolmus (bla koolmus): Everberg. heggenmus: Asten. bijmeeuw (biemeeuw): Bergen op Zoom. bijmeeuwtje (biemeeuwke): Halsteren. bijmeestertje (biemeesterke): Geffen. dubbele bijmeester (dobbelden biemeester): Oss. enkele bijmeester (enkele biemeester): Oss. bijbijter (biebijter): Best. bijenbijter (bieënbijter): St-Oedenrode. bijpikker (biepikker): Gilze. bijdief (biedief): Loon op Zand, Vught en Etten (3). bijdiefje (biediefke, bijdiefke): Kruisland, Den Dungen, Schijndel en Liempde (4). dubbele bijdief (dobbelen biedief): Den Dungen en Schijndel (2). blauwkopbijdief (blauwkopbiedief): Moergestel. kooldertje (koeldertje): Stiphout. bijkoolder (biekoolder): Veghel. bijkuiver (biekuiver): Middelrode. bijmook (biemook): Hulsel. bijteut (bieteut): Baarle-Nassau, Essen, Kalmthout, Beerse en Vosselaar (5). bijteutje (bieteutje): Zundert, Kalmthout en Vosselaar (3). bijenbeestje: Oeffelt. blauwborstje (blauwbosje ): Made. blauwkop: Heikant, Goirle en Oisterwijk (3). blauwkopje (ook blaatkopke, blauwkopke): freq. Mark., Bar., Tilb., Noordmei. en Peell., zeldz. Holl.-Br., Maasl. en Kemp., ook in Haps (48). blauwkoppertje (blauwkopperke): freq. in het westen van Bar., ook in Standdaarbuiten en Oudenbosch (7). zwartkopje (zwartkopke, zwatkopke, zwetkopke): Dongen-Vaart, Kaatsheuvel, Dessel en Bierbeek (4). keeskopje (keeskopke): Dessel. stijfselkopje (stijfselkopke): Raamsdonksveer. ossenkop: Berkel-Enschot en Huijbergen (3). ossenkopje (ossekopke, ossekopken): Hoogerheide, Kaatsheuvel, Tilburg, Hintham, Oirschot, Arendonk, Nuland en Zeeland (10). mosterdbolletje (mosterdbolleke): Herentals. pieper: Breugel. pjepertje (pieperke, pieperken): Geel; Breda Wb.: pieperken of piepieperken, naar het geluid, is een klein vogeltje van eene blaauwachtige kleur ook wel blaauwkopje genaamd. Het moet zeer vruchtbaar zijn, als doorgaans vijftien of zestien eitjes leggende. (2). piepiepertje (piepieperken): Breda. blauwpieper: Spoordonk. blauwpiepertje (blauwpieperke): zeldz. Tilb., ook in Dommelen en Liessel (5). bospieper: Reusel. mastpieper: Reusel. mastpiepertje (mastpieperke): Oud-Turnhout. blauwtje (blauwke): Best en Aanschot (2). blauwschijtertje (blaatschijterke): Scherpenheuvel. blauwleggertje: Brouwhuis. blauwmannetje (blauwmanneke): Overloon. blauwwindappeltje (blauwendappeltje): Capelle. keut: Bouwel. keeskeut: Bouwel. keespook: Heist-op-den-Berg. keespreut: freq. in het noorden van het Zuiderkemp. (5). keesmietje (keesmieke): Wezemaal en Houwaart (2). kezenmietje (kezemieke, kezemiete): Westerlo en Aarschot (3). geelvink: Asse-ter-Heide. tuinrobbertje (tuinrobberke): Budel. ziet die twee: Vlijmen.
2.3 Kuifmees Uit: Lexicale variatie cognitief-semantisch benaderd - Over het benoemen van vogels in Zuid-Nederlandse dialecten - dr. Jos Swanenberg; Nijmegen 2000.
kuifmees: Rijsbergen, Wommelgem, Aartselaar, Den Dungen, Gemert, Geldrop, Herentals, Veerle, Diest, Kumtich en Boxmeer (14). kuifmeesje (ook kuifmeeske): Berkel, Roosendaal, Vorstenbosch en Everberg (4). kuifje (kuifke): Goirle. kapmeesje (kapmeeske): Boutersem. topmees: Antwerps Wb. 1. tuiltjeskeesmees: Antwerps Wb. 1. mees: Roosendaal. koolmus (kulmus): Geel. kuifkeesmus: Heverlee. topkeesmus: Sterrebeek. toppelwerk: Wechelderzande. hot: Oisterwijk. bijdief (biedief): Moergestel. mastelaartje (mastelaarke): Vorselaar. ossenkopje (ook ossekopke): Oirschot, Arendonk en Gemert (3).
2.4 Zwarte mees Uit: Lexicale variatie cognitief-semantisch benaderd - Over het benoemen van vogels in Zuid-Nederlandse dialecten - dr. Jos Swanenberg; Nijmegen 2000.
zwarte mees (ook zwatte mees): Nieuwkuijk, Roosendaal, Aartselaar, Veerie, Den Dungen en Kumtich (6). zwart meesje (zwart meeske, zwat meesje, zwat meeske): Roosendaal en Boutersem (3). zwartkopmees: Dinteloord. zwartkop: Gemert. bijmees (biemees): Breugel; Antwerps Wb. 1 (2). bijmeesje (biemeeske, bijmeeske): Gemert (2). zwart bijmeesje (zwart biemeeske): Vorstenbosch en Breugel (2). kezenmees (ook kesemees): Rummen en Tienen (2). koolmeesje (koolmeeske): Gemert. mees: Rijsbergen, Boom, Herent en Leuven (4). koolmus: Diest. koolmusje (kulmuske): Geel. keesmus: Sterrebeek. zwarte keesmus (zwatte keesmus): Heverlee. kezenmusje (kessemuske): Mol. keesmietje (keesmieke): Wezemaal. keut: Bouwel en Herentals (2). bijdief (biedief): Berkel. bijdiefje (biediefke): Den Dungen. zwarte bijdief (zwarte biedief): Goirle en Moergestel (2). bijteut (bieteut): Antwerps Wb. 1. grondbijteut (grondbieteut): Vorselaar. bijenbijter (bieënbijter): Nijnsel. ossenkop: Oisterwijk.
2.5 Staartmees Uit: Lexicale variatie cognitief-semantisch benaderd - Over het benoemen van vogels in Zuid-Nederlandse dialecten - dr. Jos Swanenberg; Nijmegen 2000.
staartmees (ook sjaartmees, staatmees): Drunen, Dinteloord, Roosendaal, Boxmeer, Gemert, Broechem, Herentals, Everberg en Kumtich (9). staartmeesje (staartmeeske): Berkel, Roosendaal, Vorstenbosch, Breugel en Gilze-Rijen (5). langstaartmees: Den Dungen. langstaartmeesje (ook langstaatmeeske): Boutersem (2). langstaartje (ook langstertsje, langstetje, langstetsje, lankstertje): zeldz. Tilb. en Noorderkemp., ook in Oirschot, Best, Veerle en Mierlo (13). hangstaartje: Tilburg. bijmeesje (biemeeuweske): Made. ekstermees: Wommelgem. meesje (meeske): Boortmeerbeek. ossenbol (ossebol): Herentals. ossenbolletje (nossebolleke, ossebolleke, ossebolleken) freq. in het zuiden van het Antw. en het midden van het Kemp., ook in Heverlee en Boutersem (19). oksterbolletje (oksterbolleke): Oud Gastel. knotsenbol: Sterrebeek. knotsenbolletje (knotsenbolleke): Antwerps Wb. 2. ossenhoofdje (osseneuke, ossenhuke): Heeswijk en Schijndel; N-Meierijs Wb., Hagelands Wb. 1, Hs Van de Biezen (5). mossenhoofdje (mossenheuke): Kempenlands Wb. 1. ossenkop: Udenhout en Berlicum (2). ossenkopje (ossekopke): Goirie, Turnhout, Rosmalen, Den Dungen, St-Oedenrode, Son en Woensel; N-Antwerps Wb., N-Meierijs Wb. (9). pieper: Breugel. pijlstaartje: Nieuwkuijk. pijltje: Merksplas. stout jantje (stout janneke): Everberg. klein ekstertje (klein eksterke): Goirie. akkermannetje (akkelmanneke): Diest. bijdief (biedief): Moergestel. koolmus (kulmus): Geel. ovenmetseltje (ovenmetselke): Geldrop. overmetseltje (overmetselke): Gemert. overmetsertje (overmetserke): Geldrop.
|
